Η τεστοστερόνη—την ξέρεις, τη λατρεύεις, δεν μπορείς χωρίς αυτήν. Σε βοηθά να σπας ρεκόρ στο γυμναστήριο, διατηρεί τη μυϊκή σου μάζα και σε κάνει πιο… αρρενωπό. Ή τουλάχιστον, αυτό ισχύει εν μέρει. Το σίγουρο είναι πως η τεστοστερόνη, ειδικά όταν είναι σε χαμηλά επίπεδα, είναι ένα θέμα που συχνά παρεξηγείται.
Ρωτήσαμε έναν ειδικό για να ξεκαθαρίσουμε τα πράγματα. Ο Dr. Faysal Yafi, M.D., F.R.C.S.C., Διευθυντής Ανδρικής Υγείας στο Newport Urology και Επικεφαλής του Τμήματος Ανδρικής Υγείας και Αναπαραγωγικής Ουρολογίας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Irvine (ναι, έχει πολλούς τίτλους, οπότε άκουσέ τον), μας μίλησε για το τι είναι η τεστοστερόνη, πώς να την αξιοποιήσεις σωστά και τι να κάνεις καθώς μεγαλώνεις—και αυτή αρχίζει να πέφτει.
Τα επίπεδα τεστοστερόνης είναι υψηλότερα το πρωί
Θες να αξιοποιήσεις στο έπακρο την τεστοστερόνη σου; Ξεκίνα να γίνεσαι πρωινός τύπος.
«Η τεστοστερόνη ακολουθεί τον κιρκάδιο ρυθμό—ή αλλιώς τον ρυθμό ύπνου», λέει ο Dr. Yafi. «Τα επίπεδά της είναι υψηλότερα νωρίς το πρωί, μεταξύ 7:00 και 10:00, και χαμηλότερα το βράδυ.»
Για να επωφεληθείς από αυτή την αύξηση—είτε για προπόνηση, είτε για μια ιδιαίτερη στιγμή με τον/την σύντροφό σου, είτε για να συγκεντρωθείς σε ένα σημαντικό project—φρόντισε να έχεις ελεύθερα τα πρωινά σου.
«Τα υψηλά επίπεδα το πρωί μπορεί να συμβάλλουν σε καλύτερες προπονήσεις και περισσότερη συγκέντρωση για πολλούς άνδρες—λίγη παραπάνω "όρεξη" για δράση όταν θες να πετύχεις κάτι.»
Η τεστοστερόνη επηρεάζει το μυαλό και το σώμα σου
Αν και η τεστοστερόνη συχνά συνδέεται με μυϊκή ανάπτυξη και λίμπιντο, έχει επίδραση και πέρα από τη σωματική ευεξία. «Υπάρχει αρκετή επιστημονική βιβλιογραφία που συνδέει τα χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης με την κατάθλιψη, άλλες διαταραχές της διάθεσης, ακόμα και πρόωρη απώλεια μνήμης ή άνοια», εξηγεί ο Dr. Yafi, «καθώς και με αυτό που λέμε "θολό μυαλό"—δυσκολία στη συγκέντρωση και έλλειψη κινήτρου.»
Ο ίδιος βλέπει συχνά βελτιώσεις στην ψυχική ευεξία των ασθενών του που ξεκινούν θεραπεία. «Έχουν περισσότερη ενέργεια και συγκέντρωση», λέει. «Κάποιοι αναφέρουν ότι θυμούνται πιο εύκολα. Το βλέπουμε στην κλινική συνέχεια.»
Υπάρχουν διάφοροι τύποι τεστοστερόνης
Νομίζεις πως υπάρχει τεστοστερόνη για άντρες και οιστρογόνα για γυναίκες και μέχρι εκεί; Όχι ακριβώς.
Επηρεάζει -θετικά ή αρνητικά- η αυτοϊκανοποίηση την τεστοστερόνη;
Ο Dr. Yafi εξηγεί πως υπάρχουν τρεις τύποι τεστοστερόνης. Πρώτα, υπάρχει η ελεύθερη τεστοστερόνη, η οποία είναι άμεσα διαθέσιμη για χρήση από τα κύτταρα. Οι άλλοι δύο τύποι είναι δεσμευμένοι σε πρωτεΐνες στο αίμα: η μία πρωτεΐνη είναι η αλβουμίνη, η άλλη είναι η SHBG (sex hormone-binding globulin).
Εκτός από την ελεύθερη, και η τεστοστερόνη δεσμευμένη στην αλβουμίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον οργανισμό. Αυτοί οι δύο τύποι μαζί ονομάζονται βιοδιαθέσιμη τεστοστερόνη.
Η τεστοστερόνη που είναι δεσμευμένη στη SHBG όμως δεν είναι διαθέσιμη. Και το πρόβλημα είναι ότι, όσο μεγαλώνουμε, το SHBG αυξάνεται—οπότε αυξάνεται και η μη διαθέσιμη τεστοστερόνη.
Με λίγα λόγια, αξίζει να κάνεις αιματολογικό έλεγχο που να μετρά τόσο την ελεύθερη όσο και τη συνολική τεστοστερόνη.
Η θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης δεν είναι αναβολικά
Τα αναβολικά στεροειδή είναι παράνομα χωρίς συνταγή, γι’ αυτό πολλοί συνδέουν τη θεραπεία τεστοστερόνης με τις ενέσεις στα αποδυτήρια. Όμως δεν είναι το ίδιο πράγμα.
«Η θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης σημαίνει ότι ανεβάζουμε τα επίπεδα από χαμηλά σε φυσιολογικά», λέει ο Dr. Yafi, «όπως κάνουμε για άτομα με χαμηλή θυρεοειδική ορμόνη ή διαβητικούς με χαμηλή ινσουλίνη—τους επαναφέρουμε σε φυσιολογικά επίπεδα.»
Στην κατάχρηση αναβολικών, άτομα με ήδη φυσιολογική τεστοστερόνη παίρνουν επιπλέον στεροειδή και ανεβάζουν τα επίπεδα υπερβολικά. Αν όμως έχεις χαμηλή τεστοστερόνη, τότε η θεραπεία υποκατάστασης μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής σου, λέει ο Dr. Yafi.
Και το bonus; «Η θεραπεία υποκατάστασης τεστοστερόνης, όταν γίνεται με ιατρικό και σωστό τρόπο, είναι εξαιρετικά ασφαλής.»
