Μπορούμε να φανταστούμε τη ζωή μας σαν μια σειρά από στιγμές — ξυπνάμε με την οθόνη του κινητού, δουλεύουμε μπροστά σε υπολογιστή, ξεκουραζόμαστε βλέποντας τηλεόραση ή κάνουμε scroll στα social πριν κοιμηθούμε. Και αν καθίσουμε και σκεφτούμε πόσο διαρκεί όλη αυτή η καθημερινή μας έκθεση στην οθόνη, το αποτέλεσμα είναι σοκαριστικό: κάποιος που γεννιέται σήμερα αναμένεται να περάσει 21 χρόνια της ζωής του κοιτάζοντας οθόνες.
Αυτό το νούμερο, που αντιστοιχεί σε περίπου 181.000 ώρες, δεν είναι μικρό. Είναι πάνω από το ένα τέταρτο της ζωής μας και ενδεχομένως πάνω από το 40% του χρόνου που είμαστε ξύπνιοι. Στην πράξη, αυτό σημαίνει ότι η καθημερινή μας σχέση με τις οθόνες δεν είναι απλώς συνηθισμένη, έχει γίνει μια κανονική, εντυπωσιακή επένδυση χρόνου.
Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το πόσο πολύ έχει αλλάξει αυτή η πραγματικότητα ανά γενιά. Οι άνθρωποι που γεννήθηκαν το 1980 αναμένεται να περάσουν περίπου 8 χρόνια μπροστά από οθόνες. Αν πάμε πίσω, στη δεκαετία του 1960, αυτός ο χρόνος ήταν μόλις 4 χρόνια και περιοριζόταν κυρίως στην τηλεόραση του σπιτιού. Η ψηφιακή μας ζωή έχει εξελιχθεί από ένα παθητικό “κάθομαι και βλέπω τηλεόραση” σε έναν εντελώς ενεργό, συνεχώς συνδεδεμένο και εξατομικευμένο τρόπο ζωής. Αλλά αυτό το τεράστιο “δωμάτιο χρόνου” μπροστά στην οθόνη δεν είναι χωρίς συνέπειες. Η έκθεση σε ψηφιακές συσκευές συνδέεται με προβλήματα υγείας: καταπόνηση των ματιών, πόνοι στον αυχένα, ακόμα και κινδύνους για μεταβολικές παθήσεις. Παράλληλα, υπάρχει μια αύξηση στην καθιστική ζωή και μια εντονότερη ψηφιακή παρουσία, η οποία μπορεί να επηρεάζει τόσο το σώμα όσο και το μυαλό.
Και, παρόλο που μπορεί να είναι δελεαστικό να κατηγορήσουμε την τεχνολογία, η λύση δεν είναι η πλήρης αποσύνδεση. Αντιθέτως, χρειάζεται συνειδητός έλεγχος. Όπως να καθιερώσουμε διαλείμματα, να υιοθετούμε πιο υγιεινές συνήθειες χρήσης λιγότερα “mindless scroll” και περισσότερο “ενεργητική χρήση” - και να δημιουργήσουμε ζώνες χωρίς οθόνες στο σπίτι, όπου η τεχνολογία δεν εισβάλλει.
Στο τέλος της ημέρας, το θέμα δεν είναι μόνο πόσο χρόνο περνάμε μπροστά σε οθόνες, αλλά πώς τον χρησιμοποιούμε. Αν καταφέρουμε να ισορροπήσουμε, έχουμε την ευκαιρία να κάνουμε την τεχνολογία σύμμαχό μας, αντί για εχθρό της ζωής μας.
