Λίγες επιλογές τρόπου ζωής κουβαλούν τόσο πολιτισμικό βάρος όσο το πότε είναι καλύτερο να τρώμε δείπνο. Υπάρχουν τα γνωστά εθνικά στερεότυπα – οι Αμερικανοί τρώνε νωρίς, οι Ιταλοί αργά, οι Ισπανοί και οι Έλληνες ακόμη αργότερα.Ένα νωρίς δείπνο σού ανοίγει το βράδυ για να κάνεις πράγματα, ένα αργό δείπνο, αντίθετα, μπορεί να είναι από μόνο του ένα συναρπαστικό γεγονός.
Αλλά ποια είναι η καλύτερη ώρα για δείπνο από άποψη υγείας; Αυτό που σίγουρα πρέπει να κάνεις, σύμφωνα με τον Valter Longo, διευθυντή του Ινστιτούτου Μακροζωίας στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια, είναι να έχεις τελειώσει το φαγητό σου τουλάχιστον τρεις ώρες πριν πας για ύπνο. Αν, για παράδειγμα, κοιμάσαι κατά τα μεσάνυχτα, τότε πρέπει να έχεις ολοκληρώσει το δείπνο σου ως τις 9 το βράδυ.
Αυτό συμβαίνει επειδή το πολύ αργό φαγητό μπορεί να διαταράξει τους κιρκάδιους ρυθμούς – εκείνους που ρυθμίζουν τη μετάβαση του σώματός μας από τη μέρα στη νύχτα και αντίστροφα. «Αν σπρώχνεις το δείπνο σου όλο και πιο αργά, το μήνυμα που στέλνεις στο σώμα σου είναι ότι πρέπει να παραμείνει σε εγρήγορση», λέει ο Longo. Αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τον ύπνο – όπως ακριβώς και το εκτεθειμένο σε έντονο φως πριν τον ύπνο – και να μειώσει την αποτελεσματικότητα του μεταβολισμού σου.
Η ώρα του δείπνου επηρεάζει και τη συνολική διάρκεια νηστείας από το τελευταίο γεύμα της ημέρας μέχρι το πρώτο της επόμενης. Σε αυτό βασίζεται και η λεγόμενη «χρονικά περιορισμένη διατροφή» – μια μορφή διαλειμματικής νηστείας που βασίζεται στο να καταναλώνεις όλα τα γεύματα εντός ενός παραθύρου 12 ωρών ή λιγότερο, λέει ο καθηγητής διατροφής Adam Collins από το Πανεπιστήμιο του Surrey. Αν παρατείνεις τη νυχτερινή νηστεία μεταξύ δείπνου και πρωινού, «τότε επιτρέπεις στο σώμα σου να περάσει σε πιο καταβολική φάση, όπου αρχίζει να καίει λίπος. Εκπαιδεύεις το σώμα να κάνει αυτό για το οποίο έχει σχεδιαστεί: να καίει υδατάνθρακες όταν τους τρως, και λίπος όταν δεν τρως».
Πρέπει, λοιπόν, να καθυστερήσεις το πρωινό ή να φας πιο νωρίς το δείπνο; «Η γενική συναίνεση είναι ότι έχεις περισσότερα οφέλη αν περιορίσεις τις θερμίδες νωρίτερα μέσα στην ημέρα», λέει ο Collins. «Αυτό έχει νόημα από την πλευρά των κιρκάδιων ρυθμών, γιατί το σώμα είναι έτοιμο να διαχειριστεί το φαγητό στην αρχή της ενεργής σου φάσης».
Μάθε να τρως σαν gentleman σε κάθε επίσημο δείπνο
Η πιο συνηθισμένη συνήθεια δείπνου σε μακρόβιους αιωνόβιους, λέει ο Longo, είναι ένα «ελαφρύ δείπνο» αρκετά νωρίς ώστε να έχουν περάσει 12 ώρες μέχρι το πρωινό της επόμενης ημέρας. Το να τρως λιγότερο το βράδυ ακούγεται επίσης υγιεινό – τουλάχιστον αν πιστέψουμε το παλιό ρητό που λέει: «Φάε πρωινό σαν βασιλιάς, μεσημεριανό σαν πρίγκιπας και δείπνο σαν ζητιάνος».
Αυτό όμως δεν είναι πάντα ρεαλιστικό. «Είναι δύσκολο να φας ένα μεγάλο πρωινό γιατί απλώς δεν πεινάς τόσο», λέει ο Collins – εν μέρει γιατί το σώμα σου έχει ήδη αρχίσει να απελευθερώνει γλυκόζη στο αίμα όταν ξυπνάς, οπότε έχεις ήδη ενέργεια. Και επειδή οι περισσότεροι τρώμε απλώς σάντουιτς για μεσημεριανό – τα μαγειρεμένα γεύματα στη δουλειά ανήκουν κυρίως στο παρελθόν – είναι αναπόφευκτο να φορτώνουμε τις θερμίδες μας το βράδυ.
Μην αγχώνεσαι όμως, λέει – είναι εντάξει, αρκεί να δίνεις στο σώμα σου «μια περίοδο ανάπαυσης» ακολουθώντας το με ένα πρωινό χαμηλό σε υδατάνθρακες την επόμενη μέρα. Το κόλπο είναι να «παρατηρείς το συνολικό μοτίβο των γευμάτων σου». Το να τρως νωρίς το δείπνο είναι καλό, αλλά επίσης είναι σημαντικό να μην «κάθεσαι μετά μπροστά στην τηλεόραση τσιμπολογώντας πατατάκια, σοκολάτες και πίνοντας αλκοόλ». Αν το να φας νωρίς δεν είναι ρεαλιστικό, τότε και ένα πιο αργό, αλλά περιορισμένο χρονικά παράθυρο είναι πολύ καλύτερο από το να τρως διάσπαρτα όλη μέρα.
Και αν ασκείσαι μέσα στη μέρα – ειδικά με αντιστάσεις, όπως η άρση βαρών – τότε ένα μεγάλο δείπνο πλούσιο σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνη μπορεί να είναι ό,τι καλύτερο για να βοηθήσεις τους μυς σου να αναρρώσουν.
Τελικά, λέει ο Longo, το κλειδί είναι να κρατάς τα γεύματά σου μέσα σε ένα παράθυρο 12 ωρών και να τελειώνεις το δείπνο τουλάχιστον τρεις ώρες πριν τον ύπνο. Αλλαγές πέρα από αυτό είναι απαραίτητες μόνο αν το σώμα σου δεν ανταποκρίνεται καλά στο υπάρχον σου πρόγραμμα. «Αν τρως ένα μεγαλύτερο δείπνο και κοιμάσαι καλά, έχεις καλές τιμές χοληστερίνης και πίεσης, τότε όλα καλά», λέει. «Αλλά αν κοιμάσαι άσχημα και έχεις προβλήματα υγείας, τότε ίσως πρέπει να μετακινηθείς σε ένα μεγαλύτερο πρωινό, μεγαλύτερο μεσημεριανό και ένα μικρό δείπνο – που, συνήθως, φαίνεται να είναι το πιο υγιεινό μοντέλο απ’ όλα».
