Οι ταινίες του Γιάννη Οικονομίδη ανέκαθεν είχαν κάτι το διαφορετικό και αθυρόστομο, από την εποχή ακόμα του «Σπιρτόκουτου», την «Ψυχή στο Στόμα» ή το «Μικρό Ψάρι», ξέρει να κουβαλάει ένα προσωπικό στυλ που δεν συγχέεται με τίποτα άλλο στο ελληνικό σινεμά. Ένα σινεμά ωμό, πληθωρικό και αληθινό.
Όταν ο Οικονομίδης τα έλεγε, εμείς νομίζαμε πως είναι μόνο σινεμά
Ο Έλληνας σκηνοθέτης λατρεύει να χτίζει μικροσύμπαντα, αλληγορίες όπου ο χρόνος παγιδεύει ανθρώπους σαν έντομα σε λάμπα νέον, μέχρι να καούν. Με τη «Σπασμένη Φλέβα», ο Οικονομίδης κάνει κάτι σπάνιο για δημιουργό με τόσο χαρακτηριστική «υπογραφή» καθώς το πάει ένα βήμα πιο πέρα, χωρίς όμως να αλλάξει τίποτα στις συνήθειές του. Απλώς σε πιάνει από τον λαιμό και σε χτυπάει αλύπητα.
Στην περίπτωση της ταινίας, ο λαιμός αυτός ανήκει στον Βασίλη Μπισμπίκη.
Ποια είναι η πλοκή;
Η ιστορία είναι απλή, σχεδόν αρχαιοελληνικά απλή. Ο Θωμάς Αλεξόπουλος (Βασίλης Μπισμπίκης), ένας μικροεπιχειρηματίας-σύμβολο της νεοελληνικής αυταπάτης, χρωστάει ένα αδιανόητο ποσό σε έναν τοκογλύφο. Ο χρόνος τελειώνει. Όχι μεταφορικά. Κυριολεκτικά. Κάθε σκηνή, κάθε λεπτό, κάθε βλέμμα λειτουργεί σαν να τρέχεις σε διάδρομο που στενεύει και στο τέλος του βρίσκεται μια αγχόνη.
Οι «Μπισμπίκηδες» της διπλανής πόρτας και ο κανιβαλισμός των media
Ο Οικονομίδης, μαθητής του Χίτσκοκ στο σασπένς, στήνει το απόλυτο παιχνίδι χρονικής πίεσης, χωρίς κανέναν περιττό φούσκωμα, παρά μόνο με καθαρή, σφιχτή αφήγηση που κάνει το στομάχι σου «κόμπο». Όσο για τον Μπισμπίκη, δεν είναι έκπληξη ότι μπορεί να κουβαλήσει μια ταινία που τον σπρώχνει συνεχώς στον γκρεμό και το καταφέρνει με τρόπο σχεδόν τρομακτικό. Ο Θωμάς του, είναι ένας άνθρωπος εγκλωβισμένος στα ίδια του τα λάθη, στη νεοελληνική πεποίθηση «κάπως θα τα καταφέρουμε» με τη μόνη διαφορά ότι ο κόσμος γύρω του δεν συγχωρεί πια, ούτε ξεχνά και πάνω από όλα, δεν δανείζει.
Η ερμηνεία του είναι ωμή, παραληρηματική, σχεδόν ζωώδης σε στιγμές, κινείται σε κάθε σκηνή σαν άνθρωπος που δεν αντιλαμβάνεται πλήρως το μέγεθος της καταστροφής που έχει προκαλέσει περιμένοντας να τη βιώσει σε κάθε του κύτταρο.
Αν ήσουν ο Στάνκογλου θα έπαιρνες σε ταξίδι τον ερωτευμένο Μπισμπίκη;
Μια κοινωνία-λαβύρινθος χωρίς έξοδο
Ο Θωμάς συναντά έναν έναν τους ανθρώπους της ζωής του, από τη σύζυγο που του που «βράζει», τον γιο που δεν θέλει να τον βλέπει, την πρώην που έχει τελειώσει μαζί του, την ερωμένη και εννοείται τον αμείλικτο τοκογλύφο που τον καταδιώκει. Κάθε συνάντηση είναι κι ένα βήμα πιο βαθιά στον λάκκο που έσκαψε ο ίδιος και η ταινία μοιάζει με έναν ατέρμονο βρόγχο. Νομίζεις ότι κατεβαίνεις, αλλά την ώρα που το κάνεις βρίσκεσαι ξανά στο σημείο που βρισκόσουν πριν. Χάος πραγματικό.
Αν κάτι αποτελεί σημάδι του Οικονομίδη, είναι η ικανότητά του να μετατρέπει τις βρισιές και τους ξεσπάθωτους διαλόγους σε κάτι σχεδόν ποιητικό. Ένας βρώμικος, χειμαρρώδης λεκτικός χορός που θυμίζει θέατρο. Μόνο αυτός (και κάποτε ο Δαμιανός) μπορούσε να μετατρέψει το υβρεολόγιο σε λογοτεχνική δομή. Οι διάλογοι χτυπάνε σαν σφαλιάρα και σαν ραψωδία ταυτόχρονα.
Ο Γιάννης Οικονομίδης διηγείται ιστορίες πίσω από κλειστές πόρτες
Μην περιμένεις να πας στην «Σπασμένη Φλέβα» και να παρακολουθήσεις ένα γκανγκστερικό, ούτε και κοινωνικό δράμα. Ενδεχομένως, να είναι ο τρόπος που αντιμετωπίζει την ελληνική πραγματικότητα ο ίδιος ο Οικονομίδης, μέσα από μια πραγματικότητα που όλοι γνωρίζουμε αλλά κάνουμε ότι δεν βλέπουμε. Μια πραγματικότητα που αφορά την Ελλάδα της ακινησίας, της παγίδευσης, της μικροαστικής παρακμής. Όχι μέσα από θεωρία, αλλά από το ίδιο το πρόσωπο του πρωταγωνιστή, που κομματιάζεται σταδιακά με το πέρασμα της ταινίας.
Σε βάζει σε μια κατάσταση: να νιώσεις την ασφυξία ενός ανθρώπου που τρέχει προς το τέλος του χωρίς να το καταλαβαίνει. Και το κάνει με ένα σινεμά καθαρό, στιβαρό, και πάνω από όλα, αυθεντικό.
Ο Οικονομίδης, για άλλη μια φορά, δεν χαρίζει κάθαρση, παρά μόνο αλήθεια. Και αυτή εδώ, πονάει.
