Klaus Fuchs: Ο άνθρωπος του Oppenheimer που κοίταξε στην Ανατολή

Πώς η κατασκοπική δράση του Γερμανού επιστήμονα, έθεσε τις βάσεις για τον Ψυχρό Πόλεμο. 

Ήταν ο κατάσκοπος που πιστώθηκε με μια από τις μεγαλύτερες πράξεις προδοσίας στην ιστορία, του οποίου η κατασκοπική δράση οδήγησε τους Ρώσους να κατασκευάσουν τη δική τους εκδοχή της ατομικής βόμβας και να αλλάξουν την πορεία του Ψυχρού Πολέμου. Όμως, παρά την τετράμηνη μυστική έρευνα, η MI5 έπρεπε να παραδεχτεί ότι δεν ήταν σε θέση να αποκαλύψει ούτε ένα αποδεικτικό στοιχείο εναντίον του Klaus Fuchs. Και μόνο μετά από μια σειρά συναντήσεων με τον κορυφαίο κατάσκοπο της Βρετανίας παραδέχτηκε ότι ήταν σοβιετικός πράκτορας.

Λαμπρός μαθηματικός και μέλος του γερμανικού κομμουνιστικού κόμματος, ο Fuchs εγκατέλειψε τη ναζιστική Γερμανία και ζήτησε άσυλο στη Βρετανία. Ένας από τους πιο αξιέπαινους επιστήμονες, ήταν ένας από τους λίγους ερευνητές με έδρα τη Βρετανία που εντάχθηκαν στην αμερικανική ομάδα που εργαζόταν για την πρώτη ατομική βόμβα στο Λος Άλαμος στο Νέο Μεξικό.

 

1383124 photo u1358895371

 

 Ο Fuchs κάτω από τα ανυποψίαστα μάτια των φίλων του και επιστημόνων (σ.σ.: τον είδαμε και στο ‘‘Oppenheimer’’ με τον Christopher Denham στο ρόλο του Fuchs), έδωσε ολόκληρες στίβες με άκρως απόρρητα έγγραφα και διαγράμματα στους Σοβιετικούς – αλλά και στην Μεγάλη Βρετανία. Οι μυστικές συναντήσεις με τις επαφές του γινόντουσαν σε μπιραρίες και πάρκα, όπου σύμφωνα με το βιβλίο του Mike Rossiter ‘‘The Spy Who Changed the World’’, επικρατούσε ο παρακάτω διάλογος ανάμεσα στον Fuchs και τον σοβιετικό του σύνδεσμο, την ώρα που ο τελευταίος έπινε ένα ποτήρι μπίρα.

-Η stout δεν είναι τόσο καλή. Γενικά παίρνω lager
-Νομίζω ότι η Guinness είναι η καλύτερη
-Το πρόσωπό σου μου φαίνεται πολύ οικείο
-Νομίζω ότι συναντηθήκαμε στο Εδιμβούργο πριν από ένα χρόνο

Αναλόγως με το πώς το βλέπει ο καθένας σήμερα, ο Fuchs είναι είτε ένας προδότης, είτε ένας άνθρωπος που εμπόδισε μία υπερδύναμη όπως οι ΗΠΑ, να εκβιάσει με πυρηνικά τον υπόλοιπο κόσμο. Ο Fuchs δεν εντάχθηκε στο Βρετανικό Κομμουνιστικό Κόμμα, αλλά δεν έκρυψε ποτέ τις πολιτικές του απόψεις. Αποκλείστηκε ως πιθανός ύποπτος και κατάφερε για να γίνει ένα πολύτιμο και σεβαστό μέλος της επιστημονικής κοινότητας με την ανάλογη επιτυχία της ατομικής βόμβας.  Η υπέρτατη ειρωνεία ήταν πως ο Fuchs είχε πολύ μεγαλύτερη αξία με το να μείνει στις ΗΠΑ, τόσο για τη Σοβιετική Ένωση όσο και για τη Μεγάλη Βρετανία. Οι ΗΠΑ είχαν ψηφίσει τον νόμο McMahon που εμποδίζει τη μεταφορά πληροφοριών για την πυρηνική έρευνα σε οποιαδήποτε ξένη χώρα, συμπεριλαμβανομένης της Βρετανίας, χωρίς ρητή επίσημη εξουσιοδότηση. Μέσα σε τρεις ημέρες το 1948, ο Fuchs παρείχε άκρως απόρρητες πληροφορίες για τις ΗΠΑ τόσο στις σοβιετικές επαφές του όσο και σε πυρηνικούς επιστήμονες στη Βρετανία. Λίγες εβδομάδες νωρίτερα, ένας ανώτερος αξιωματούχος του Whitehall είχε αποκρούσει τις αυξανόμενες υποψίες της MI5, λέγοντάς της ότι «τα πλεονεκτήματα που αποκομίσαμε μέσω της ικανότητας του Fuchs, υπερτερούν σε σχέση με την εθνική ασφάλεια».

 

 

Η κατασκοπεία του Fuchs εντοπίστηκε τελικά μέσω μιας επιχείρησης πληροφοριών σημάτων των ΗΠΑ, με την κωδική ονομασία Venona – από την ίδια επιχείρηση αποκαλύφθηκε ο ένας εκ των πέντε κατασκόπων του Cambridge, Donald McLean. Ο Fuchs συνελήφθη στις 2 Φεβρουαρίου 1950, ομολόγησε και, μετά από μια σύντομη δίκη στην οποία ελάχιστα ειπώθηκαν για την κατασκοπεία του, καταδικάστηκε σε 14 χρόνια, από τα οποία εξέτισε τα 9. Aποφυλακίστηκε το 1959 λόγω καλής διαγωγής και πήγε στην Ανατολική Γερμανία, όπου παντρεύτηκε μια πρώην συνάδελφό του που είχε γνωρίσει για πρώτη φορά στο Παρίσι 26 χρόνια νωρίτερα. Πέθανε το 1988.

 

NYT 1951 04 01 Six principles in the Russian atomic spy ring

 

Το ερώτημα που παραμένει είναι γιατί ο Fuchs ομολόγησε τόσο εύκολα. Ήταν αρκετά έξυπνος να γνωρίζει  ότι χωρίς την ομολογία του δεν θα μπορούσαν να τον παραπέμψουν σε δίκη. Ίσως να του πρότειναν ότι θα μπορούσε να συνεργάζεται σε πυρηνικά προγράμματα. Ίσως του προσέφεραν ασυλία και να προσπάθησαν να τον μετατρέψουν σε διπλό πράκτορα – τριπλό αν σκεφτεί κανείς ότι έδινε μυστικά και στους Βρετανούς.  Αναμφισβήτητα όμως η δράση του, έθεσε τις βάσεις για την αρχή του Ψυχρού Πολέμου, όπως την γνωρίζουμε μέχρι σήμερα.



©2016-2024 Ratpack.gr - All rights reserved