Όταν το Artificial Intelligence βγήκε στις αίθουσες το 2001, η φράση «τεχνητή νοημοσύνη» ακουγόταν περισσότερο σαν όρος από συνέδριο ρομποτικής παρά σαν κάτι που θα όριζε την καθημερινότητά μας. Κανείς τότε δεν φανταζόταν ότι, λίγο παραπάνω από είκοσι χρόνια μετά, θα τη χρησιμοποιούσαμε για να γράψουμε, να σκεφτούμε, να δημιουργήσουμε, να ρωτήσουμε.
Όσκαρ 2022: Το ξεχωριστό ρεκόρ του σπουδαίου Steven Spielberg
Σήμερα, ο τίτλος της ταινίας εκείνης δεν μιλάει μόνο για το φιλμ του Steven Spiellberg, αλλά είναι ολόκληρη η καθημερινότητά μας. Κι αυτό και μόνο, αποτελεί έναν πολύ καλό λόγο για να την ξαναδείς, αλλιώς να τη δεις για πρώτη φορά.
Γιατί αν τότε έμοιαζε με ένα μελό παραμύθι επιστημονικής φαντασίας, σήμερα μοιάζει σχεδόν προφητική.
Ο Spiellberg, παίρνοντας τη σκυτάλη από τον θανόντα Stanley Kubrick, δεν δημιούργησε απλώς μια ταινία για ένα ρομπότ που ήθελε να γίνει αληθινό παιδί, σαν τον Πινόκιο. Έφτιαξε ένα καθρέφτη της δικής μας εμμονής με το να φτιάχνουμε μηχανές που μας μοιάζουν και να ψάχνουμε σ’ αυτές τη δική μας χαμένη ανθρωπιά.
Stanley Kubrick: Τα Μάτια του δεν ήταν ποτέ Ερμητικά Κλειστά
Ο μικρός David του -τότε ανερχόμενου, τελικά εξαφανισμένου και αγνώριστου πλέον- Haley Joel Osment δεν ήταν απλώς ένα ρομπότ με προγραμματισμένο συναίσθημα, αλλά ο πρώτος άνθρωπος μιας νέας εποχής: ένα πλάσμα που αγαπούσε επειδή κάποιος το έμαθε να αγαπάει. Κι αυτό, με έναν παράδοξο τρόπο, τον έκανε πιο ανθρώπινο από τους ανθρώπους γύρω του.
Η ταινία δεν εκτιμήθηκε όσο της άξιζε
Σε μια εποχή που οι κουβέντες για ρομπότ παρέπεμπαν στα Terminator, το να μιλήσεις για ρομπότ με συναισθήματα παραήταν συναισθηματικό για τους θαυμαστές του Kubrick, την ίδια ώρα όμως, πολύ σκοτεινή για τους φαν του Spiellberg. Στην ουσία έπεσε ανάμεσα σε δύο κόσμους, με τον ίδιο τρόπο ακριβώς ο «μικρός» David βυθίστηκε ανάμεσα στο ανθρώπινο και το τεχνητό. Αλλά κάπως έτσι είναι και η ουσία της ταινίας, ένα story για όντα που δεν ανήκουν πουθενά, παρ’ όλα αυτά συνεχίζουν να ψάχνουν την αποδοχή. Και όσο και αν σε cring-άρει ο γλιτσο-Gigolo του Jude Law, κρύβει μέσα του πολλές αλήθειες οι οποίες σήμερα βγάζουν τεράστιο νόημα.
H τεχνητή νοημοσύνη παίζει πλέον... Champions League μέσα από την πιο hot παρουσιάστρια
Σήμερα, που τα «μηχανικά παιδιά» δεν είναι πια σενάριο φαντασίας αλλά chatbots, βοηθοί, δημιουργικά εργαλεία, το A.I. αποκτά άλλη βαρύτητα. Μιλάει για την ευαισθησία μέσα στον αλγόριθμο, για το τι σημαίνει να μαθαίνεις να αγαπάς προγραμματισμένα, για τη στιγμή που η μηχανή νομίζει πως νιώθει.
Αν τότε βλέπαμε ένα παιδί-ρομπότ να ψάχνει τη «μαμά του», σήμερα βλέπουμε εμάς, να ψάχνουμε τον εαυτό μας μέσα σε μηχανές που μας μιμούνται όλο και καλύτερα.
Όπως είπαμε για το Matrix, όταν το ξαναείδαμε στην εποχή που του ίντερνετ και αναφωνήσαμε «ήταν πολύ πιο μπροστά απ’ την εποχή του», έτσι και το Artificial Intelligence είναι μια ταινία που σήμερα μοιάζει πιο επίκαιρη από ποτέ.
Το νέο trend είναι νεκρολογίες που γράφονται με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης
Ίσως τότε να μην ήμασταν έτοιμοι να καταλάβουμε ότι το «ρομπότ που θέλει να γίνει αληθινό» δεν είναι η φαντασία του μέλλοντος, είναι η αλήθεια του παρόντος μας.
Ο David ήθελε απλώς να αγαπηθεί. Εμείς πάλι σήμερα, αναρωτιόμαστε αν η αγάπη, το συναίσθημα ή η τέχνη, μπορούν να προγραμματιστούν. Ο Spiellberg μας είχε ήδη δώσει την απάντηση πριν από είκοσι χρόνια (και είχε μαζέψει και ένα απίστευτο cast με William Hurt και Jude Law, μεταξύ άλλων).
Απλώς δεν ήμασταν έτοιμοι να την ακούσουμε.
