Χριστούγεννα στην Ελλάδα. Μια γιορτή αγάπης, οικογενειακής θαλπωρής και ψυχολογικής αντοχής επιπέδου ειδικών δυνάμεων. Το χριστουγεννιάτικο τραπέζι δεν είναι απλώς ένα γεύμα. Είναι κοινωνικό πείραμα, άτυπο reality show και τεστ αυτοελέγχου, όλα μαζί. Ένα περιβάλλον όπου οι άνθρωποι που αγαπάς περισσότερο μπορούν, μέσα σε πέντε λεπτά, να σε στείλουν κλαίγοντας κάτω από τη ντουζιέρα. Κι όμως, κάθε χρόνο επιστρέφεις. Γιατί έτσι είναι τα Χριστούγεννα. Δεν τα διαλέγεις. Τα ζεις.
Η βραδιά ξεκινά σχεδόν πάντα με το ίδιο τελετουργικό. Ένα ποτήρι κρασί για το καλωσόρισμα, χαμόγελα, φιλιά και την ψευδαίσθηση ότι «φέτος θα είναι ήρεμα». Δε θα είναι. Το αλκοόλ, άλλωστε, είναι ο πρώτος μεγάλος σύμμαχος αλλά και ο πιο ύπουλος εχθρός. Αν δεν πιεις, σε κοιτάνε περίεργα. Αν πιεις πολύ, γίνεσαι εσύ το θέμα της βραδιάς και, το χειρότερο, της επόμενης χρονιάς. Η ισορροπία είναι λεπτή. Πίνεις τόσο όσο χρειάζεται για να μη σε ενοχλούν αυτά που ακούς, αλλά όχι τόσο ώστε να αρχίσεις να λες πράγματα που αύριο θα εύχεσαι να μην είχες πει ποτέ. Γιατί πάντα υπάρχει εκείνη η στιγμή που νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε podcast και αρχίζεις να αναλύεις τη ζωή σου μπροστά σε ανθρώπους που σε θυμούνται ακόμα ως 10χρονο.
Γύρω από το τραπέζι, το cast είναι γνώριμο. Οι χαρακτήρες αλλάζουν ρούχα, όχι ρόλους. Υπάρχει πάντα εκείνη η θεία που ξέρει τα πάντα. Δεν χρειάζεται ενημέρωση, δεν χρειάζεται στοιχεία. Έχει άποψη για όλα και τη μοιράζεται απλόχερα. Είναι ένας θηλυκός Πάπας. Υπάρχει και ο θείος που κάποια στιγμή θα ανοίξει πολιτική κουβέντα. Μπορεί να ξεκινήσει χαλαρά, αλλά πολύ γρήγορα θα μονολογεί με πάθος, ψάχνοντας συμμάχους στο τραπέζι. Το μυστικό είναι να μην τον κοιτάξεις στα μάτια. Τρέφεται από την προσοχή. Κάπου εκεί εμφανίζεται και ο ξάδερφος που «έχει λιώσει στο γυμναστήριο» και αναρωτιέται πώς γίνεται εσύ ακόμα να μην έχεις ξεκινήσει. Και φυσικά η γιαγιά, που μπορεί να μην θυμάται τι έφαγε χθες, αλλά θυμάται ακριβώς πόσα κιλά ήσουν πριν από είκοσι χρόνια.
Και τότε, σχεδόν νομοτελειακά, κάποιος θα πετάξει την πρώτη ερώτηση για την πολιτική. Είναι από εκείνες τις στιγμές που νιώθεις το τραπέζι να παγώνει ελαφρώς, σαν να προειδοποιεί ότι μπαίνεις σε επικίνδυνα νερά. Η αλήθεια είναι απλή. Αν δεν πληρώνεσαι για να μιλάς πολιτικά, δεν υπάρχει κανένας λόγος να το κάνεις. Δε θα αλλάξεις γνώμη σε κανέναν, δε θα κερδίσεις πόντους, δε θα φύγεις νικητής. Το μόνο που θα κερδίσεις είναι ένταση και έναν πονοκέφαλο που θα κουβαλάς μέχρι την επόμενη μέρα. Οι γενικές, σχεδόν φιλοσοφικές απαντήσεις είναι σωτήριες.
Γιατί μετά τα 30 δεν ξενερώνεις που τελειώνουν οι γιορτές;
Και πριν προλάβεις να χαλαρώσεις, έρχεται η ερώτηση-θρύλος. Το «πότε θα παντρευτείς;». Μια φράση που ακούγεται τόσο αθώα, αλλά κουβαλάει μέσα τητς δεκαετίες κοινωνικής πίεσης. Μπορεί να αλλάξει μορφή, να γίνει «πότε θα κάνεις παιδί;» ή «καλά, μόνος σου θα μείνεις;», αλλά ο πυρήνας είναι ο ίδιος. Η ζωή σου, με έναν τρόπο, μπαίνει σε checklist. Η καλύτερη άμυνα εδώ είναι το χιούμορ. Μια ατάκα, ένα χαμόγελο, κάτι που θα αποσυντονίσει τον συνομιλητή. Γιατί η αλήθεια είναι ότι δεν περιμένουν απάντηση. Περιμένουν επιβεβαίωση.
Το φαγητό, εν τω μεταξύ, λειτουργεί σαν παγίδα και παρηγοριά ταυτόχρονα. Το τραπέζι είναι γεμάτο σε σημείο υπερβολής, σαν να ετοιμάζεται να ταΐσει στρατόπεδο. Θα ακούσεις ότι δεν έφαγες τίποτα, ενώ έχεις ήδη φάει για τρεις. Θα ακούσεις ότι αδυνάτισες ή ότι πάχυνες, συχνά από τον ίδιο άνθρωπο μέσα σε πέντε λεπτά. Η αλήθεια είναι μία: φάε ό,τι θες και μην απολογείσαι. Τα Χριστούγεννα κρατάνε λίγο. Οι τύψεις κρατάνε πολύ περισσότερο.
Κάποια στιγμή, αφού το γλυκό έχει σερβιριστεί και οι κουβέντες αρχίζουν να επαναλαμβάνονται, καταλαβαίνεις ότι πλησιάζει το τέλος. Εκείνη η φράση «να σας πω κάτι ακόμα» είναι το σήμα κινδύνου. Είναι η στιγμή που πρέπει να σηκωθείς. Να πεις ότι περάσατε υπέροχα, ακόμα κι αν δεν ισχύει απολύτως, να πάρεις το ταπεράκι που σου δίνουν σχεδόν υποχρεωτικά και να φύγεις με το κεφάλι ψηλά.
Γιατί, στο τέλος της ημέρας, το χριστουγεννιάτικο τραπέζι δεν είναι για να το κερδίσεις. Είναι για να το αντέξεις. Αν φύγεις χωρίς καβγά, χωρίς να έχεις πει κάτι που θα σε στοιχειώνει και με λίγη ακόμα σοκολατόπιτα για το σπίτι, τότε μπορείς να πεις με σιγουριά ότι τα κατάφερες. Καλές γιορτές και καλή τύχη. Θα τη χρειαστείς.
