Είναι το air-condition μια από τις μεγαλύτερες ανακαλύψεις του ανθρώπινου είδους; Αν με ρωτάτε, μαζί με τη φωτιά, τον τροχό και το μωρομάντηλο, το air-condition συνθέτει την «Αγία Τετράδα» των Μεγάλων Ανακαλύψεων και Επιτευγμάτων του Ανθρώπου. Είναι ένα από τα πράγματα που μας διαφοροποιεί από κάθε άλλο γνωστό είδος ζωής, ενδεχομένως και από τα περισσότερα άγνωστα είδη ζωής που κυκλοφορούν εκεί έξω.
Το «air-condition» της δεκαετίας του '80, όπου και γεννήθηκα και μεγάλωσα, ήταν η βεντάλια της θείας, που την κούναγε με χάρη και με τέμπο όταν ερχόταν σπίτι για επίσκεψη. Ήταν τόσο επιδέξια και τόσο μαστόρισσα, που αν έπαιρνες στρατηγική θέση κάπου κοντά της και ελαφρώς πίσω της, τότε μια ευχάριστη αύρα αέρα έφτασε και στο δικό σου πρόσωπο προσφέροντας στιγμιαία ανακούφιση από τον καύσωνα. Δυστυχώς, όπως συμβαίνει με όλα τα όμορφα πράγματα, δεν κρατούσε πολύ: το χέρι της θείας κουραζόταν κι όταν έπινε τον καφέ της έπαιρνε τη βεντάλια της και πήγαινε σπίτι της και σε άφηνε εσένα στη μιζέρια σου...
Στη συνέχεια μπήκε στη ζωή μας ο ανεμιστήρας. Χρήσιμος, δεν λέω, αλλά πρώτον ήταν πολύ θορυβώδης και δεύτερον, στις μεγάλες ζέστες έπαιζε μικρή μπάλα. Όταν βάραγε σαραντάρια, ο καημένος ο ανεμιστήρας τι να σου κάνει; Απλά ανακύκλωνε και ανάδευε έναν ήδη ζεστό και αποπνικτικό αέρα, προσπαθώντας φιλότιμα να σε πείσει ότι ήταν τίμιος, χρήσιμος και λειτουργικός, ότι άξιζε τον κόπο να τον βάλεις στο αυτοκίνητο και να τον πάρεις μαζί σου στο εξοχικό, στο χωριό, στην εκδρομή. Στην πορεία μάθαμε και τον ανεμιστήρα οροφής, που πραγματικά έκανε τη διαφορά σε αρκετές περιπτώσεις. Όμως, πόσο ήσυχος μπορούσες να κοιμηθείς, με ένα μεγάλο μεταλλικό πράγμα με «έλικες» να γυρνάει πάνω από το κεφάλι σου;
Και μετά μπήκες εσύ στη ζωή μου αγαπημένο μου air-condition. Μια γκουμούτσα στερεωμένη σε κάποιον τοίχο, στρατηγική βαλμένη με τέτοιον τρόπο, που να «στοχεύεις» όσο γινόταν περισσότερους χώρους: το σαλόνι και την τραπεζαρία για παράδειγμα, ή έξω από τα υπνοδωμάτια, ώστε μετά από κάποια ώρα να καταφέρεις να δροσίσεις και τα δυο. Βόγγαγες όταν έπαιρνες μπροστά, η εξωτερική μονάδα στο μπαλκόνι έσκουζε σαν κομπρεσέρ, έκαιγες περισσότερο ρεύμα από βιοτεχνία, αλλά ήσουν η πρώτη και μοναδική όαση δροσιάς μέσα στην αφόρητη ζέστη. Ήσουν η πρώτη νότα αισιοδοξίας σε μια εποχή όπου κόσμος (κυριολεκτικά) πέθαινε από τον καύσωνα στα σπίτια ή καταμεσίς του δρόμου. Ήσουν το ελιξήριο της μακροζωίας, ήσουν μια αγάπη παντοτινή.
Χρήσιμη παρένθεση: ως παιδί που γεννήθηκε στα 70's, καταλαβαίνει κανείς εύκολα ότι δεν ήταν μόνο το air-condition του σπιτιού ένα «εξωτικό πτηνό» για εμάς τότε, αλλά και το air-condition στο αυτοκίνητο. Το λευκό Super Mirafiori του πατέρα μου, μπορεί να είχε πίσω κίνηση και μια ψαρωτική ηλεκτρική κεραία που την ανεβοκατέβαζα κι ένιωθα ότι παίζω στο «Star Trek», αλλά φυσικά δεν είχε air-condition. Τι σήμαινε αυτό; Ταξίδια και εκδρομές με αφόρηρη ζέστη, με παράθυρα που άνοιγαν μόνο στις χαμηλές ταχύτητες, μια που στις μεγαλύτερες άκουγες τον οδηγό να λέει «κλείστε τα πίσω παράθυρα, με χτυπάει στο σβέρκο!», ιδρώτας, ζαλάδα, πονοκέφαλος. Και μια που το Super Mirafiori ήταν το πρώτο αμάξι που οδήγησα, έμαθα να «επιβιώνω» μέσα στην πυρωμένη λαμαρίνα, τις θερμοκρασίες που θύμιζαν Βεζούβιο εν ώρα δράσης και το τιμόνι που έκαιγε τόσο, που δεν τολμούσες να το αγγίξεις. Δεν θα ξεχάσω ποτέ την μέρα που έσκασε ο πυροσβεστήρας που αναπαυόταν πάνω στην εταζέρα και ξεκόλλησε όλο το πίσω τζάμι λίγα δευτερόλεπτα πριν μπω στο αυτοκίνητο - ίσως αυτά τα δευτερόλεπτα να με γλίτωσαν από αποκεφαλισμό.
Επιστροφή στο ζετεμάκι, που λέγεται air-condition σπιτιού. Αυτό που άλλαξε τη ζωή μας προς το καλύτερο, αυτό που ήταν τόσο υπέροχο, ώστε «αυγάτισε» πολύ γρήγορα: το ένα, του σαλονιού, έκανε καλή δουλίτσα, αλλά δεν αρκούσε κι έτσι αρκετά γρήγορα ο οικογενειακός προϋπολογισμός εξασφάλισε τα ταμειακά διαθέσιμα και για δεύτερο, έξω από τις κρεβατοκάμαρες. Με χρονοδιακόπτη για τη νύχτα, για να μην δίνουμε μισό μηνιάτικο στη ΔΕΗ. Με καθάρισμα των φίλτρων για να φεύγουν οι σκόνες, τα χνούδια και η τσιγαρίλα. Με «κυνήγι» στον μάστορα, μπας και δεήσει να έρθει για την ετήσια συντήρηση.
Αν έχεις μεγαλώσει ανακαλύπτοντας την ηδονή του air-condition, σε σπίτι και αυτοκίνητο, δεν μπορείς να διαννοηθείς τη ζωή σου χωρίς αυτό. Ειδικά τώρα, που η κλιματική αλλαγή έχει κάνει τη ζέστη πιο άγρια, που όλη την ώρα καταφθάνουν διάφορες καυτές αέριες μάζες από την Αφρική - παρέα με κοκκινωπή σκόνη, που το καλοκαίρι στην πόλη δεν παλεύεται. Αλλά μήπως παλεύεται και στην εξοχή; «Όχι» είναι η απάντηση, γι' αυτό και όλα τα ξενοδοχεία και τα ενοικιαζόμενα δωμάτια και τα εξοχικά και τα πάντα, έχουν πλέον air-condition για τις απάλευτες αυτές μέρες που το θαλασσινό αεράκι δεν αρκεί για να δροσίσει την ατμόσφαιρα. Αν έχεις μάθει να ταξιδεύεις και να έχεις αναμμένο το air-condition στο αυτοκίνητο, δεν μπορείς ούτε να φανταστείς πώς μπορεί να είναι μια διαδρομή με 40 βαθμούς υπό σκιά (άρα 50 κάτω από τον ήλιο) χωρίς το μαγικό αυτό αξεσουάρ να δουλεύει αδιαμαρτύρητα.
Κι αν φοβάσαι τον κορωνοϊό, τότε μπορείς να πάρεις όλες τις απαραίτητες προφυλάξεις: να το λειτουργείς με ανοιχτά ή μισάνοιχτα παράθυρα στο δρόμο, να το ανάβεις στο σπίτι αλλά να αφήνεις πάντα κάποιο/κάποια παράθυρα ανοιχτά, για να μπαίνει «φρέσκος» αέρας. Να το συντηρείς και να το καθαρίζεις συχνά, να φέρεις τεχνικό για να κάνει ειδικό καθαρισμό - απολύμανση, να το αγαπάς για να σε αγαπάει. Να μην το «ζορίζεις» ζητώντας του να πιάσει μια θερμοκρασία που ποτέ δεν θα καταφέρει να πιάσει (π.χ. 18 βαθμούς), αλλά να επιλέγεις μια θερμοκρασία που και εκείνο μπορεί να φτάσει και εσένα να σου κάνει τη ζωή καλύτερη. Να το σέβεσαι και να το εκτιμάς, να το αναβαθμίζεις όποτε μπορείς σε τεχνολογία τέτοια που του επιτρέπει να δουλέυει αθόρυβα και να καίει ελάχιστα, να του μιλάς γλυκά και να του λες «καληνύχτα» πριν πας για ύπνο. Διότι το air-condition θα μείνει ξάγρυπνο όσες ώρες χρειαστεί προκειμένου να κοιμηθείς εσύ. Διότι ακόμα και στη χειρότερη ζέστη, που δεν έχεις κουράγιο ούτε να πας μέχρι την κουζίνα, σαν καλός στρατιώτης θα βαρέσει όσες ώρες «σκοπιά» χρειαστεί για να μπορείς εσύ να κάνεις ό,τι θέλεις να κάνεις. Έχεις σκεφτεί για παράδειγμα πώς θα ήταν η ερωτική σου ζωή το καλοκαίρι, στις βαρβάτες ζέστες, αν δεν ηπήρχε το air-condiotion να φτιάξει μια ρομαντική και ερωτική ατμόσφαιρα στους 24 ή 23 βαθμούς;
