Τρίτη 23 Ιουλίου, ώρα 20:00. Στο δρομολόγιο από τη Θάσο προς την Κεραμωτή Καβάλας, εκτυλίχθηκε ένα συμβάν που θα έπρεπε να μας κάνει όλους να σκεφτούμε ξανά την έννοια της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και την πραγματική έννοια της πρόσβασης. Ωστόσο αυτό που έπρεπε να αποτελεί μία εξαίρεση, αποτελεί την ντροπιαστική πραγματικότητα της ελληνικής ύπαρξής μας. Ένα παιδί σε αναπηρικό αμαξίδιο και η συνοδός του αναγκάστηκαν να ταξιδέψουν μέσα στο γκαράζ αυτοκινήτων του ferry‑boat «Ιωάννης Σοφία» της Thassos Seaways, υπό συνθήκες καύσωνας, επειδή δεν υπήρχε ράμπα ή ανελκυστήρας πρόσβασης. Και όλα αυτά στο 2025 και στην εποχή της μεγαλύτερης τεχνολογικής επανάστασης.
Η μαρτυρία της Εύης Ζουμπουλίδου που έκανε την ανάρτηση στο Facebook, δεν αφήνει κανένα περιθώριο για παρερμηνείες: «Για ακόμα μια φορά ντράπηκα που είμαι άνθρωπος. […] Χρόνια τώρα, η ίδια ιστορία: Ηλικιωμένοι, άτομα με κινητικά προβλήματα δεν μπορούν να ταξιδέψουν σαν άνθρωποι. Γιατί; Ποιος υπεύθυνος μπορεί να απαντήσει;»
Σε μια κοινωνία που νομίζει πως έχει προοδεύσει, ένα παιδί με ειδικές ανάγκες, μαζί με τη συνοδό του, δεν μπόρεσε να ανέβει στο πλοίο σε κατάλληλο χώρο και αναγκάστηκε να μείνει στο γκαράζ του πλοίου. Σ’ ένα καυσαέριο, μη κλιματιζόμενο και επικίνδυνο περιβάλλον. Αυτό δεν είναι απλώς ένα περιστατικό, είναι η ακύρωση του όρου «κανονικότητα» για τους πιο ευάλωτους από εμάς. Χρόνια τώρα, όσοι έχουν ανάγκη από υποτιθέμενες «επιπλέον διευκολύνσεις», αντιμετωπίζονται ως εμπόδιο. Αυτή είναι η αλήθεια. Οχι ένα μεμονωμένο λάθος. Ο ορισμός του ρατσισμού απέναντι στα άτομα με αναπηρία.
Δεν μιλάμε απλώς για παράλειψη τεχνικής υποδομής. Μιλάμε για θεαματική αποτυχία ανθρωπισμού. Το να συζητάμε για «ράμπα» και «ανελκυστήρα» είναι σημαντικό, αλλά δεν αρκεί, αν δεν συνοδεύεται από θεμελιώδη κατανόηση. Η πρόσβαση δεν είναι πολυτέλεια, είναι δικαίωμα. Το πλοίο που εξυπηρετεί πολυάριθμες κοινότητες, τουρίστες, ηλικιωμένους, ΑμεΑ, πρέπει να είναι εξοπλισμένο για όλους. Πόσα παιδιά, πόσοι ηλικιωμένοι ή ευάλωτοι επιβάτες έχουν ζήσει την ίδια ταπείνωση; Και πόσοι δεν μίλησαν ποτέ; Πόση ντροπή και οργή συσσωρεύονται σε αυτές τις φωνές που ακούγονται μόνο όταν κάποιος τόλμησε να καταγγείλει;
Η καθημερινή αναπηρία της ελληνικής ακτοπλοΐας
Το περιστατικό δεν είναι μεμονωμένο. Μια μέρα πριν, άλλη επιβάτιδα κατήγγειλε ότι η καρδιοπαθής μητέρα της ταξίδεψε στο γκαράζ, καθισμένη σε πλαστική καρέκλα, ύστερα από εξουθενωτική νοσηλεία στη Θεσσαλονίκη. Το πλήρωμα, όπως ανέφερε, ούτε εκπαιδευμένο ήταν, ούτε έδειξε κανενός είδους ενδιαφέρον. «Η μητέρα μου ταπεινώθηκε, και μαζί της κι εμείς, από ανθρώπους που δεν έχουν καμία σχέση με την έννοια του σεβασμού και της ανθρωπιάς».
Αντιλαμβάνεστε πόσο βαθύτερο είναι το πρόβλημα: οι εταιρείες δεν επενδύουν στην προσβασιμότητα, ή δεν εκπαιδεύουν το προσωπικό; Ή μήπως το θεωρούν κόστος χωρίς επιστροφή; Και το κράτος, τι ελέγχει πραγματικά; Τι επιβάλλει; Και γιατί μέχρι σήμερα δεν έχει στραφεί ενάντια σε πιο δραστικές ποινές; Η ευθύνη δεν σταματά στο πλοίο. Ξεκινά από την πολιτεία που δίνει άδειες χωρίς να ελέγχει πλήρως την εφαρμογή των κανόνων. Συνεχίζει στα δρομολόγια που γίνονται χωρίς πρόσβαση για ΑμεΑ και αυτό δεν είναι αποδεκτό στην Ε.Ε. του 2025. Τελειώνει στο πλαίσιο ευθιξίας των ίδιων των εταιρειών, που οφείλουν να αντιληφθούν ότι η κοινωνική ευθύνη δεν είναι marketing, αλλά καθημερινή πράξη.
Ο Κωνσταντίνος Τσιώρης δίνει μαθήματα DJing σε ΑμεΑ και ζωής σε όλους μας
Αυτοί οι άνθρωποι, αυτοί οι επιβάτες, δεν ζήτησαν χάρη. Ζήτησαν να ταξιδέψουν. Με αξιοπρέπεια. Να μην ταπεινωθούν. Η κοινωνία δεν θέλει έκπτωση στις υπηρεσίες της προς τους πιο ευάλωτους. Χρειαζόμαστε άμεσο έλεγχο: να κατατεθεί αναλυτικά ποια πλοία διαθέτουν ράμπα, ανελκυστήρα, ειδικό χώρο. Να ελεγχθεί αν υπάρχει εκπαίδευση πληρωμάτων και αυστηρό πλαίσιο κυρώσεων. Αν ο νόμος δεν τηρείται, να υπάρξει συνέχεια: ποινικές ευθύνες, απαγορεύσεις λειτουργίας ή χρηματικά πρόστιμα πραγματικά αποτρεπτικά. Ανευθυνότητα που αφήνει ανθρώπους στο γκαράζ υπονομεύει το κράτος δικαίου.
Αν υπάρχει ακόμη ενσυναίσθηση στην κοινωνία, αυτό το περιστατικό δεν θα περάσει απαρατήρητο. Οφείλουμε να υπερασπιστούμε την πρόσβαση ως βασικό δικαίωμα. Να απαιτήσουμε από τις ακτοπλοϊκές εταιρείες να επενδύσουν σε υποδομές και σε ευαισθητοποίηση προσωπικού. Να πιέσουμε το κράτος να τηρήσει την υπόσχεσή του για πολιτισμό και σεβασμό. Και πάνω απ’ όλα, να σταθούμε στο πλευρό όλων όσοι δεν έχουν τη φωνή που τους ανήκει.
Αυτό το παιδί. Αυτή η συνοδός. Η υπενθύμιση ότι ακόμη και σήμερα, το δικαίωμα να ταξιδέψεις όπως οι άλλοι, αντιμετωπίζεται ως ευκαιρία για την αξιοπρέπεια μας. Ας μην ξεχάσουμε.
