Είναι, αλήθεια, υπερβολή να πει κάποιος πως ο Stephen King είναι ένας ζωντανός θρύλος. Ένας δημιουργός που δεν περιορίστηκε ποτέ σε στενά όρια, αλλά αντιθέτως άπλωσε τη σκιά και το φως του σε κάθε γωνιά της σύγχρονης λογοτεχνίας και της παγκόσμιας κουλτούρας. Η μεγαλοπρέπεια του King δεν βρίσκεται μόνο στο αναμφισβήτητο ταλέντο του να υφαίνει ιστορίες που σαγηνεύουν και τρομοκρατούν, αλλά και στη βαθιά του ικανότητα να αγγίζει τις πιο πρωτόγονες, υπαρξιακές αγωνίες του ανθρώπου. Είναι ο συγγραφέας που έδωσε νέα διάσταση στο τρόμο, που τον ύψωσε πέρα από το αίμα και τα τέρατα, και τον έκανε έναν καθρέφτη της κοινωνίας, των φόβων, των αδυναμιών και των ονείρων μας.
Πρώτα απέτυχαν, ύστερα μεγαλούργησαν
Ο King δεν είναι απλά παραγωγικός. Είναι φαινόμενο. Με δεκάδες μυθιστορήματα, εκατοντάδες διηγήματα και αμέτρητες ιστορίες που έχουν χαραχθεί ανεξίτηλα στη συλλογική μνήμη, κατάφερε να μεταμορφώσει τον ίδιο τον ορισμό της αφήγησης. Τα έργα του, είτε μιλούν για δαίμονες που φωλιάζουν σε μικρές πόλεις του Maine, είτε για το σκοτάδι που κρύβεται μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο, έχουν μια σπάνια αλήθεια. Γιατί ο King γνωρίζει ότι ο πραγματικός τρόμος δεν είναι το φαντασμαγορικό τέρας, αλλά το καθημερινό, το γνώριμο που ξαφνικά στραβώνει και αποκαλύπτει το αληθινό του πρόσωπο. Με αυτόν τον τρόπο, δημιούργησε μια γέφυρα ανάμεσα στη λαϊκή φαντασία και τη βαθιά λογοτεχνική αξία.
Η παγκόσμια λογοτεχνία οφείλει στον King μια τεράστια ευγνωμοσύνη. Έδωσε αξιοπρέπεια σε ένα είδος που συχνά θεωρούνταν δεύτερης κατηγορίας. Χάρη σε εκείνον, ο τρόμος δεν είναι πια μόνο για τις σκιές της νύχτας, αλλά για τα σαλόνια των πανεπιστημίων, τις κριτικές των διανοούμενων, τις βιβλιοθήκες των αναγνωστών που θέλουν κάτι περισσότερο από απλή διασκέδαση. Με την αστείρευτη φαντασία του, έδειξε ότι το λογοτεχνικό horror μπορεί να σταθεί δίπλα σε κάθε είδος, ότι μπορεί να προσφέρει βάθος, συγκίνηση και ψυχολογική οξυδέρκεια. Από το “The Shining” μέχρι το “It”, από το “Carrie” μέχρι το “The Stand”, ο Κινγκ οικοδόμησε έναν κόσμο γεμάτο χαρακτήρες που ανασαίνουν αληθινά, ιστορίες που πονάνε και σκηνές που μένουν για πάντα χαραγμένες στη μνήμη.
Ο «βασιλιάς του τρόμου» αποκαλύπτει τις αγαπημένες του ταινίες
Η επιρροή του όμως δεν σταματά στη λογοτεχνία. Ο κινηματογράφος και η τηλεόραση βρήκαν σε αυτόν έναν ανεξάντλητο θησαυρό. Ο Stephen King είναι ίσως ο συγγραφέας με τις περισσότερες κινηματογραφικές και τηλεοπτικές μεταφορές στην ιστορία. Και δεν είναι τυχαίο: τα έργα του είναι φτιαγμένα για να οπτικοποιηθούν. Έχουν ένταση, έχουν εσωτερικό παλμό, έχουν δραματικότητα που ξεπερνά τις σελίδες. Ο Stanley Kubrick με το εμβληματικό “The Shining” χάρισε στην ανθρωπότητα μία από τις πιο ανατριχιαστικές εμπειρίες όλων των εποχών, ακόμη κι αν ο ίδιος ο King είχε διαφωνίες με την προσέγγιση. Ο Frank Darabont με το “The Shawshank Redemption” και το “The Green Mile” απέδειξε ότι το όνομα Κινγκ δεν συνδέεται μόνο με τον τρόμο, αλλά και με τον βαθύτερο ανθρωπισμό. Και πόσες ακόμη στιγμές: ο Pennywise να γελάει μέσα από τις σελίδες και τις οθόνες, το “Misery” με την ερμηνεία-ορόσημο της Cathy Bates, το “Pet Semetary” που στοιχειώνει γενιές.
Η κινηματογραφική βιομηχανία άντλησε και αντλεί διαρκώς από τον Κινγκ, γιατί οι ιστορίες του έχουν μια οικουμενικότητα. Ο καθένας μπορεί να ταυτιστεί, να νιώσει τον παλμό, να αντικρίσει τον εαυτό του σε έναν από τους χαρακτήρες. Κάθε μικρή πόλη του Maine γίνεται προέκταση της δικής μας γειτονιάς, κάθε εφιάλτης που περιγράφει είναι προέκταση του δικού μας υποσυνείδητου. Αυτή η δύναμη είναι που έκανε τον Κινγκ ακαταμάχητο. Κανείς άλλος δεν κατάφερε να ενώσει τόσο άρρηκτα την ποπ κουλτούρα με την υψηλή τέχνη, το μαζικό κοινό με την κριτική αποδοχή, τον τρόμο με τη συγκίνηση.
Μία ματιά στις 10 πιο σκοτεινές ταινίες του Στίβεν Κινγκ
Η μεγαλοπρέπεια του King είναι επίσης η ανθρώπινη διάσταση της πένας του. Δεν είναι ένας απομονωμένος συγγραφέας σε έναν πύργο ελεφαντοστού. Είναι ένας άνθρωπος που κουβαλάει τα τραύματά του, που πάλεψε με τον εθισμό, που έζησε τον πόνο ενός σχεδόν θανατηφόρου ατυχήματος, που ξέρει τι σημαίνει σκοτάδι τόσο εξωτερικό όσο και εσωτερικό. Και όμως, όλα αυτά τα μετέτρεψε σε δημιουργία. Κάθε πληγή έγινε λέξη, κάθε φόβος έγινε ιστορία. Αυτό τον κάνει αυθεντικό, αληθινό, έναν συγγραφέα που δεν μιλάει απλώς για τρόμο, αλλά τον έχει αντικρίσει και τον έχει μεταμορφώσει σε τέχνη.
Το μεγαλείο του είναι πως, παρά την τεράστια επιτυχία του, παραμένει προσγειωμένος. Συνεχίζει να γράφει με πάθος, με την ίδια ενέργεια, σαν να είναι ακόμα εκείνος ο νεαρός δάσκαλος που δούλευε για να πληρώσει τους λογαριασμούς και έγραφε τα βράδια. Δεν σταμάτησε ποτέ να δημιουργεί, να εξερευνά, να προχωράει. Σήμερα, σε έναν κόσμο γεμάτο θόρυβο και εφήμερη παραγωγή, ο Κινγκ εξακολουθεί να είναι σημείο αναφοράς. Οι νέοι συγγραφείς τον επικαλούνται ως πηγή έμπνευσης, οι κινηματογραφιστές στρέφονται στα έργα του για νέες ιδέες, και οι αναγνώστες, εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο, βρίσκουν καταφύγιο στις ιστορίες του.
Άσε τους κλόουν και τσέκαρε το Gerald’s Game
Ο Stephen King είναι ο άρχοντας του τρόμου, αλλά είναι πολλά περισσότερα από αυτό. Είναι ο μάγος της αφήγησης, ο άνθρωπος που μας έμαθε ότι πίσω από κάθε σκιά υπάρχει μια ιστορία που αξίζει να ειπωθεί. Μας έδειξε ότι η λογοτεχνία μπορεί να μας κάνει να τρομάξουμε, να κλάψουμε, να γελάσουμε και να ελπίσουμε. Είναι ένας από τους σημαντικότερους συγγραφείς όλων των εποχών, όχι μόνο επειδή πούλησε εκατομμύρια αντίτυπα ή επειδή γέννησε αμέτρητες κινηματογραφικές επιτυχίες, αλλά επειδή άλλαξε τον τρόπο που σκεφτόμαστε για τις ιστορίες. Και αυτό είναι το ύψιστο κατόρθωμα.
Η κληρονομιά του είναι ήδη αθάνατη. Τα βιβλία του θα διαβάζονται όσο υπάρχουν άνθρωποι που θέλουν να βυθιστούν σε κόσμους γεμάτους φαντασία, φόβο και ανθρωπιά. Οι ταινίες που βασίστηκαν στο έργο του θα συνεχίσουν να εμπνέουν και να συναρπάζουν. Ο ίδιος, ζωντανός και ακούραστος, εξακολουθεί να μας προσφέρει νέα ταξίδια, νέες προκλήσεις, νέους εφιάλτες που γίνονται τέχνη.
Αν υπάρχει μια λέξη που μπορεί να αποδώσει τη σχέση του Στίβεν Κινγκ με την παγκόσμια λογοτεχνία και τον κινηματογράφο, αυτή η λέξη είναι μία: μεγαλείο.
