Υπήρξαν εποχές όπου το Χόλιγουντ δεν αρκούνταν σε λαμπερά πρόσωπα και τυποποιημένες ερμηνείες, αλλά αναζητούσε μέσα από την αλήθεια ενός βλέμματος τον μύθο του αρσενικού. Στα τέλη της δεκαετίας του πενήντα, όταν η αίγλη του Μάρλον Μπράντο είχε ήδη εγκαθιδρύσει το πρότυπο του επαναστατημένου άντρα, εμφανίστηκε ένας νεαρός ηθοποιός με παγωμένα γαλάζια μάτια, ατίθασο χαμόγελο και μια παράξενη μελαγχολία στο περπάτημά του. Ήταν ο Πολ Νιούμαν και η ταινία που τον ανέβασε στο στερέωμα ήταν το Cat on a Hot Tin Roof – η κινηματογραφική μεταφορά του έργου του Τενεσί Ουίλιαμς, όπου ο Νιούμαν, υποδυόμενος τον Μπρικ Πόλιτ, στάθηκε απέναντι στην Ελίζαμπεθ Τέιλορ με τρόπο που θα καθόριζε για δεκαετίες την εικόνα του αρσενικού στο σινεμά.
Ο ρόλος του Μπρικ δεν ήταν εύκολος. Ένας πρώην αθλητής, νικημένος όχι από την ήττα αλλά από την αδυναμία του να καταλάβει τον ίδιο του τον εαυτό, πνιγμένος στο ουίσκι, κλεισμένος στη σιωπή του, αρνούμενος τη γυναίκα του, αποξενωμένος από τον πατέρα του. Δεν ήταν ο κλασικός ήρωας που θριαμβεύει, δεν ήταν καν ο αντι-ήρωας που σαγηνεύει με την ανομία του. Ήταν ένας άντρας διαλυμένος, και η τόλμη του Νιούμαν να τον ενσαρκώσει με τόσο πειστική εσωτερικότητα έσπασε το καλούπι της εποχής. Στις σκηνές όπου η Τέιλορ τον πολιορκεί με το πυρακτωμένο της πάθος, εκείνος δεν αντιδρά με την αναμενόμενη πυγμή ενός χολιγουντιανού πρωταγωνιστή, αλλά με τη βουβή απόρριψη ενός πλάσματος που κουβαλά μυστικά, φόβους και μια σιωπηλή συντριβή. Κι ακριβώς σ’ αυτήν την απόρριψη γεννήθηκε το νέο πρότυπο: ο άντρας που δεν χρειάζεται να φωνάξει για να επιβληθεί, που η γοητεία του πηγάζει από την εσωτερική του πάλη.
Η κάμερα αγάπησε τον Νιούμαν από την πρώτη στιγμή. Εκείνα τα μάτια, πιο διαυγή κι από το φως που τα περιέλουζε, έγιναν καθρέφτης της ψυχής ενός ανθρώπου που πάλευε με τον εαυτό του. Όταν ο Μπρικ κοιτούσε το κενό με το ποτήρι στο χέρι, οι θεατές έβλεπαν μέσα από το βλέμμα του έναν κόσμο πληγωμένο, σιωπηλά εκρηκτικό, επικίνδυνο κι όμως τρυφερό. Αυτή η αντιφατική σύνθεση έκανε τον Νιούμαν να ξεχωρίσει από τους συνομηλίκους του. Δεν ήταν ο ακατέργαστος δυναμίτης του Μπράντο ούτε η αινιγματική σιωπή του Μοντγκόμερι Κλιφτ. Ήταν κάτι άλλο: ένας άντρας που μπορούσε να είναι ταυτόχρονα παγωμένος και φλεγόμενος, απόμακρος και επιθυμητός, χαμένος και ακαταμάχητος. Η επιτυχία της ταινίας δεν οφειλόταν μόνο στη δύναμη του κειμένου του Ουίλιαμς ή στην εκτυφλωτική παρουσία της Τέιλορ, αλλά κυρίως στο ότι ο Νιούμαν κατάφερε να γεφυρώσει το χάσμα ανάμεσα στη θεατρική καταγωγή του έργου και στη ζωντανή, κινηματογραφική εμπειρία. Χωρίς υπερβολές, μετρημένος αλλά καυτός σαν ηφαίστειο που καραδοκεί, έκανε τον Μπρικ ένα είδωλο της εποχής. Για τις γυναίκες, ήταν η απόδειξη πως η αρρενωπότητα μπορεί να είναι πληγωμένη χωρίς να χάνει τη γοητεία της. Για τους άντρες, ήταν η εικόνα μιας αντοχής που δεν στηριζόταν στο θόρυβο, αλλά στη σιωπή.
Από εκείνη τη στιγμή, ο Νιούμαν δεν ήταν απλώς ένας νέος ηθοποιός που υπόσχεται. Ήταν το νέο μέτρο της γοητείας, ο άντρας που μπορούσε να σταθεί δίπλα στους μεγάλους μύθους και να τους κοιτάξει στα μάτια χωρίς να χάσει το δικό του φως. Το Χόλιγουντ βρήκε στο πρόσωπό του έναν ήρωα διαφορετικό, πιο ανθρώπινο, πιο εσωτερικό, κι οι σκηνοθέτες ανακάλυψαν έναν ηθοποιό που μπορούσε να δώσει βάθος ακόμη και στις πιο απλές γραμμές ενός σεναρίου.
Διαβάστε επίσης: Ο Πολ Νιούμαν έδωσε αξία στο αντρικό στυλ
Η κληρονομιά εκείνης της ταινίας είναι διπλή. Από τη μια, το ίδιο το έργο του Ουίλιαμς βρήκε μέσα από τον Νιούμαν μια διάσταση που ούτε το θέατρο δεν είχε προλάβει να αποδώσει· από την άλλη, ο κινηματογράφος απέκτησε έναν νέο αστέρα που θα σφράγιζε δεκαετίες ταινιών, από το The Hustler ως το Cool Hand Luke, επιβεβαιώνοντας ξανά και ξανά την ικανότητά του να μετατρέπει κάθε ρόλο σε αντανάκλαση μιας αλήθειας που δεν ξεθωριάζει. Όμως όλα ξεκίνησαν με εκείνη τη σιωπή του Μπρικ, με την άρνησή του να ανταποκριθεί στο πάθος της γυναίκας του, με το βάρος του ποτηριού που κρατούσε σαν άγκυρα στη σιωπή. Η εικόνα αυτή, αντί να τον μειώσει, τον έκανε πρότυπο. Γιατί οι θεατές διαισθάνθηκαν πως πίσω από τη βουβή αποστασιοποίηση κρυβόταν μια θάλασσα συναισθημάτων. Κι αυτό ήταν το μυστικό του Νιούμαν: να αφήνει χώρο στη φαντασία του κοινού, να μην δίνει όλα τα χαρτιά του στο τραπέζι, να προσκαλεί τον θεατή να μαντέψει, να ψάξει, να χαθεί μέσα στη σιωπή του. Έτσι γεννήθηκε η γοητεία του και έτσι καθιερώθηκε ως αρσενικό πρότυπο μιας ολόκληρης γενιάς.
Ο Πολ Νιούμαν δεν χρειάστηκε να φωνάξει ούτε να χτυπήσει το χέρι στο τραπέζι για να ακουστεί. Αρκούσε να σταθεί στη γωνία ενός δωματίου, με το ουίσκι να φωτίζει το ποτήρι και το βλέμμα του να σμιλεύει τη σιωπή, κι ο κόσμος κατάλαβε πως έβλεπε μπροστά του κάτι περισσότερο από ηθοποιό: έβλεπε τον μύθο να γεννιέται. Από εκείνη τη στιγμή, το όνομά του γράφτηκε με κεφαλαία στο πάνθεον των σταρ, και η αντρική εικόνα του σφράγισε για πάντα το σινεμά, αφήνοντας πίσω της μια παρακαταθήκη που ακόμη μας στοιχειώνει.
