Στις 6 Σεπτεμβρίου η Dolores O’Riordan θα γιόρταζε τα γενέθλιά της. Αν ζούσε, θα έσβηνε κεράκια, πιθανόν σε μια σκηνή, όπως της άξιζε, με το κοινό να τραγουδά μαζί της το happy birthday. Πιθανόν κι εγώ μαζί, καθότι όταν ξεκίνησα να παίζω κιθάρα μικρούλης, φανταζόμουν ότι ήμουν μέλος των Cranberries.
H Dolores ήταν μια σπάνια περίπτωση τραγουδίστριας. Κατάφερε να αφήσει ανεξίτηλο αποτύπωμα στη μουσική ιστορία των 90s και η απώλειά της το 2018 σε ηλικία μόλις 46 ετών σκόρπισε θλίψη. Όσο κλισέ και αν ακουστεί, τα τραγούδια της εξακολουθούν να αποτελούν σημείο αναφοράς, αποδεικνύοντας ότι η μουσική έχει τη δύναμη να νικά τον χρόνο.
Από το Λίμερικ στη διεθνή σκηνή
Οι Cranberries σχηματίστηκαν το 1989 στην Ιρλανδία, όταν τα αδέλφια Noel και Mike Hogan (κιθάρα και μπάσο αντίστοιχα), μαζί με τον ντράμερ Fergal Lawler, αναζητούσαν νέα τραγουδίστρια για το γκρουπ τους. Στην οντισιόν εμφανίστηκε μια ντροπαλή, μικρόσωμη κοπέλα, η Dolores O’Riordan, με μια φωνή που δεν έμοιαζε με καμία άλλη. Η Dolores είχε αυτό το χαρακτηριστικό ιρλανδικό χρώμα στη φωνή της, οι αυθόρμητες φωνητικές εκρήξεις και η ικανότητα να ισορροπεί ανάμεσα στην τρυφερότητα και την οργή. Τα χαρακτηριστικά ψηλά της και το φαλτσέτο -ή μάλλον ο σωστός όρος είναι yodeling- έδωσαν αμέσως νέα πνοή στο συγκρότημα.
Το πρώτο τους άλμπουμ, Everybody Else Is Doing It, So Why Can’t We? (1993), εκτόξευσε τους Cranberries στη διεθνή σκηνή. Με τα «Linger» και «Dreams», το συγκρότημα έφερε στο προσκήνιο μια πιο μελωδική και συναισθηματική πλευρά του alternative rock. Σε μια εποχή που το grunge κυριαρχούσε με πιο σκληρούς ήχους, οι Cranberries κατάφεραν να ξεχωρίσουν με έναν ήχο λυρικό, γεμάτο ατμόσφαιρα. Θυμάμαι τον Σταύρο, τον πρώτο δάσκαλο που είχα στην κιθάρα, που μου έδειχνε τα ακόρντα του Animal Instict από το Bury the Hatchet.
Η διεθνής αναγνώριση και το «Zombie»
Το πραγματικό ξέσπασμα ήρθε με το δεύτερο άλμπουμ, No Need to Argue (1994). Εκεί βρισκόταν το «Zombie», ίσως το πιο εμβληματικό τους τραγούδι, εμπνευσμένο από τις επιθέσεις του IRA στο Γουόρινγκτον, όπου δύο παιδιά είχαν χάσει τη ζωή τους. Η Dolores έγραψε τους στίχους μέσα σε μια έκρηξη θυμού και θλίψης, και το αποτέλεσμα ήταν μια ωμή, γεμάτη ένταση καταγγελία κατά της βίας. Το τραγούδι έγινε ύμνος μιας γενιάς, πέρασε στα ραδιόφωνα όλου του κόσμου και χάρισε στους Cranberries ένα είδος διαχρονικής ταυτότητας: το συγκρότημα που μπορούσε να μιλήσει τόσο για τον έρωτα και την ελπίδα όσο και για την πολιτική και την απώλεια.
Το «Zombie» δεν ήταν όμως η μοναδική επιτυχία εκείνου του δίσκου. Το «Ode to My Family» και το «I Can’t Be With You» έδειξαν την ευρύτητα του ρεπερτορίου τους, ενώ η δυναμική σκηνική παρουσία της Dolores, με το χαρακτηριστικό κοντό της κούρεμα και τις αστραφτερές ματιές, έκανε το συγκρότημα αναγνωρίσιμο ακόμα και σε όσους δεν ήξεραν καλά τη δισκογραφία τους.
Σταρ με ανθρώπινη διάσταση
Η δεκαετία του ’90 ήταν για τους Cranberries γεμάτη επιτυχίες, παγκόσμιες περιοδείες και δίσκους που έφταναν στις κορυφές των charts. Ωστόσο, η Dolores ποτέ δεν έκρυψε τις δυσκολίες της. Μιλούσε συχνά για την πίεση της φήμης, για τα ζητήματα ψυχικής υγείας που την ταλαιπωρούσαν, αλλά και για το βάρος του να πρέπει συνεχώς να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες. Αυτός ο συνδυασμός ευθραυστότητας και δύναμης έκανε το κοινό να τη νιώθει κοντά του· δεν ήταν μια απόμακρη σταρ, αλλά ένας άνθρωπος που πάλευε με τα ίδια συναισθήματα που παλεύουν όλοι.
Η μουσική κληρονομιά
Μετά την τεράστια επιτυχία του No Need to Argue, οι Cranberries συνέχισαν να κυκλοφορούν άλμπουμ όπως το To the Faithful Departed (1996) και το Bury the Hatchet (1999), με τραγούδια που γνώρισαν μεγάλη εμπορική απήχηση, αν και ποτέ δεν έφτασαν την εκρηκτική επίδραση του «Zombie». Παρ’ όλα αυτά, ο ήχος τους παρέμεινε αναγνωρίσιμος: μελωδικές γραμμές κιθάρας, στίχοι που ισορροπούσαν ανάμεσα στο προσωπικό και το κοινωνικό, και πάνω απ’ όλα η φωνή της Dolores, που έδινε σε κάθε τραγούδι τη δική του ξεχωριστή ταυτότητα.
Στη δεκαετία του 2000, το συγκρότημα έκανε διαλείμματα και η O’Riordan ακολούθησε και προσωπική καριέρα, κυκλοφορώντας δύο σόλο άλμπουμ. Παρά τα νέα εγχειρήματα, το κοινό πάντα αναζητούσε τη μαγεία των Cranberries. Το 2009 το συγκρότημα επανενώθηκε, συνεχίζοντας να περιοδεύει και να κυκλοφορεί νέα μουσική, μέχρι την απρόσμενη απώλεια της Dolores.
Το ξαφνικό τέλος
Στις 15 Ιανουαρίου 2018, η είδηση του θανάτου της O’Riordan συγκλόνισε τη μουσική κοινότητα. Βρέθηκε νεκρή σε ξενοδοχείο του Λονδίνου, και η αιτία θανάτου αποδόθηκε σε ατύχημα. Η είδηση σκόρπισε θλίψη σε εκατομμύρια θαυμαστές. Ήταν μόλις 46 ετών. Μαζί της χάθηκε όχι μόνο μια καλλιτέχνιδα με σπάνια φωνή, αλλά και μια γυναίκα που είχε γίνει σύμβολο δύναμης και ευαισθησίας για μια ολόκληρη γενιά.
Λίγους μήνες μετά τον θάνατό της, τα υπόλοιπα μέλη του συγκροτήματος ολοκλήρωσαν το άλμπουμ In the End (2019), χρησιμοποιώντας φωνητικά που είχε ηχογραφήσει η Dolores. Ο δίσκος κυκλοφόρησε ως φόρος τιμής και θεωρήθηκε το φυσικό κλείσιμο της πορείας των Cranberries. Το συγκρότημα ανακοίνωσε τότε ότι δεν θα συνέχιζε χωρίς εκείνη. Ήταν η πιο ειλικρινής αναγνώριση ότι η Dolores ήταν η ψυχή των Cranberries.
Η διαχρονικότητα μιας φωνής
Σήμερα, περισσότερα από τριάντα χρόνια μετά το πρώτο τους άλμπουμ, τα τραγούδια των Cranberries συνεχίζουν να ακούγονται με την ίδια ένταση. Το «Zombie» παραμένει ένα από τα πιο διασκευασμένα ροκ τραγούδια της δεκαετίας του ’90, ενώ τα «Dreams» και «Linger» εξακολουθούν να βρίσκονται σε soundtracks ταινιών, σειρών και διαφημίσεων, φέρνοντας τη μουσική τους σε επαφή με νεότερες γενιές. Η φωνή της Dolores έχει αποκτήσει σχεδόν μυθική διάσταση. Δεν ήταν μόνο η τεχνική της, αλλά η αλήθεια με την οποία τραγουδούσε. Ήταν ικανή να μεταδώσει με την ίδια ένταση την ευθραυστότητα του έρωτα και την οργή απέναντι στην αδικία. Αυτή η αυθεντικότητα είναι που κάνει τους Cranberries να ξεχωρίζουν ακόμη και σήμερα.
Μια γενιά που μεγάλωσε μαζί τους
Για όσους έζησαν τα εφηβικά τους χρόνια στα 90s, οι Cranberries ήταν κάτι περισσότερο από ένα δημοφιλές συγκρότημα. Ήταν το soundtrack μιας εποχής αλλαγών, αβεβαιοτήτων αλλά και ελπίδας. Τα τραγούδια τους συνόδευαν καθημερινές στιγμές, έδιναν φωνή σε συναισθήματα που δύσκολα εκφράζονταν αλλιώς και έκαναν τον κόσμο να μοιάζει λίγο πιο οικείος. Μεγαλώνοντας με τη φωνή της Dolores, μάθαμε ότι η μουσική μπορεί να είναι καταφύγιο, τρόπος έκφρασης και, τελικά, κομμάτι της ίδιας μας της ταυτότητας. To In the End, το τελευταίο άλμπουν των Cranberries που κυκλοφόρησε μετά τον θάνατο της Dolores, είναι ίσως και το τέλος της δικής μας αθωότητας. Είναι ένας τρυφερός επίλογος στο soundtrack της παιδικής μας ηλικίας. Ένας φόρος τιμής σε όλα αυτά τα απίστευτα και μοναδικά πράγματα που μας έκαναν τα περίεργα πιτσιρίκια με τα εξίσου περίεργα κουρέματα.
Θα έρθει πάλι κάποια στιγμή που θα είμαστε πάλι νέοι, ξανά παιδιά. Κάπου μακριά από δω. Και θα χορέψουμε και θα τραγουδήσουμε όλα αυτά τα τραγούδια σαν να μην πέρασε μια μέρα. Σαν να ήταν η πρώτη φορά που πατήσαμε το play.
