Αν έχεις βρεθεί ποτέ με την κλασική απορία “πού μπορώ να δω αυτή τη σειρά που συζητούν όλοι;”, δεν είσαι μόνος. Στην Ελλάδα –όπως και σε όλο τον κόσμο– το binge-watching έχει γίνει καθημερινότητα, αλλά μαζί με αυτό ήρθε και η κουβέντα για την πειρατεία: τι επιτρέπεται, τι όχι, και πού ακριβώς κινδυνεύεις να μπλέξεις με τον νόμο. Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν την εικόνα, γιατί το «κατέβασα κάτι από το ίντερνετ» δεν είναι τόσο αθώο όσο μπορεί να νομίζεις.
Το νομικό πλαίσιο στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η πνευματική ιδιοκτησία προστατεύεται από τον Ν. 2121/1993, ο οποίος προβλέπει ρητά ότι η αναπαραγωγή, διανομή ή δημόσια προβολή έργων (ταινιών, σειρών, μουσικής κ.λπ.) χωρίς άδεια του δικαιούχου είναι παράνομη. Tο να κατεβάσεις μια ταινία από torrent site χωρίς να έχεις άδεια είναι παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων και το ίδιο ισχύει και για streaming από «πειρατικά» sites, ακόμα κι αν δεν αποθηκεύεις το αρχείο στον υπολογιστή σου. Επίσης η χρήση VPN δεν σε κάνει νόμιμο, απλώς δυσκολεύει τον εντοπισμό σου, χωρίς να αλλάζει το γεγονός ότι η πράξη είναι παράνομη.
Τι κάνει η ΕΔΠΠΙ
Αν έχεις ακούσει για το περίφημο «μπλοκάρισμα σελίδων», τότε έχεις έρθει σε επαφή με το έργο της Ειδικής Επιτροπής για την Προστασία της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΕΔΠΠΙ). Η Επιτροπή συνεργάζεται με παρόχους internet και μπορεί να διατάξει το μπλοκάρισμα πρόσβασης σε ιστοσελίδες που φιλοξενούν ή προωθούν πειρατικό περιεχόμενο. Γι’ αυτό και συχνά, όταν πληκτρολογείς μια γνωστή “πειρατική” διεύθυνση, βλέπεις το μήνυμα: «Η πρόσβαση έχει απαγορευτεί». Το μέτρο αυτό εφαρμόζεται συστηματικά τα τελευταία χρόνια, με εκατοντάδες sites να έχουν βγει εκτός παιχνιδιού.
Υπάρχουν ποινές για τον χρήστη;
Η μεγάλη απορία που έχει ο κόσμος είναι η εξής: «Αν δω μια ταινία από ένα τέτοιο site, κινδυνεύω;». Θεωρητικά, ναι. Ο νόμος προβλέπει ποινικές κυρώσεις (χρηματικά πρόστιμα, ακόμα και φυλάκιση) για παραβίαση πνευματικών δικαιωμάτων. Στην πράξη, ωστόσο, οι αρχές στρέφονται κυρίως εναντίον όσων ανεβάζουν και διακινούν παράνομα υλικό, και όχι των απλών χρηστών που απλώς κάνουν streaming. Αυτό δεν σημαίνει πως είσαι «καλυμμένος». Αν βρεθείς μπλεγμένος σε μια υπόθεση (π.χ. μέσω μιας έρευνας για συγκεκριμένο δίκτυο διαμοιρασμού), το πρόστιμο μπορεί να είναι τσουχτερό.
Το “γκρι” κομμάτι του streaming
Πολλοί θεωρούν ότι το streaming είναι πιο “αθώο” από το κατέβασμα, αφού «δεν μένει τίποτα στον υπολογιστή». Στην πραγματικότητα, από νομικής άποψης δεν υπάρχει ουσιαστική διαφορά: παρακολουθείς περιεχόμενο χωρίς να έχεις τα δικαιώματα προβολής του. Ακόμα και τα “δωρεάν” add-ons σε media players (τύπου Kodi) που σου προσφέρουν ταινίες και σειρές στην στιγμή, βασίζονται σε πειρατικές πηγές. Άρα, ναι, θεωρούνται παράνομα.
Οι νόμιμες επιλογές
Ευτυχώς, η αγορά στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια έχει κάνει άλματα. Υπηρεσίες όπως το Netflix, Disney+, Amazon Prime Video, Apple TV+ είναι πλέον διαθέσιμες σε λογικές τιμές. Φυσικά έχουμε τις υπέροχες ελληνικές πλατφόρμες (Cosmote TV, Vodafone TV, ERTFLIX) που προσφέρουν πλούσιο περιεχόμενο, πολλές φορές με ελληνικούς υπότιτλους ή μεταγλώττιση. Οι περισσότερες ταινίες βγαίνουν πλέον σχετικά γρήγορα σε video on demand ή σε ψηφιακή αγορά/ενοικίαση. Με λίγα λόγια, οι νόμιμες επιλογές έχουν πολλαπλασιαστεί και κάνουν το «πειρατικό μονοπάτι» λιγότερο δελεαστικό.
Σε κάθε περίπτωση η πειρατεία σειρών και ταινιών στην Ελλάδα δεν είναι πια το “ανέμελο” χόμπι των 00s. Με το μπλοκάρισμα σελίδων να γίνεται συστηματικά και τις νόμιμες πλατφόρμες να προσφέρουν άφθονο περιεχόμενο σε προσιτές τιμές, η επιλογή γίνεται όλο και πιο ξεκάθαρη. Αν θέλεις να αποφύγεις νομικούς μπελάδες, αλλά και να απολαύσεις την ψυχαγωγία σου χωρίς άγχος, η λύση είναι απλή: επένδυσε στις νόμιμες υπηρεσίες. Άλλωστε, τι πιο ωραίο από το να πατάς “Play” και να ξέρεις ότι το μόνο που κινδυνεύει είναι… ο ύπνος σου, μετά από πέντε επεισόδια στη σειρά;
