Υπάρχουν στιγμές στον αθλητισμό που η επιτυχία δεν μετριέται σε μετάλλια, χρόνους ή ρεκόρ. Μετριέται σε παραδείγματα. Και η περίπτωση του Αντώνη Τσαπατάκη είναι ακριβώς αυτό: ένα ζωντανό παράδειγμα που υπερβαίνει τον αθλητισμό και φτάνει κατευθείαν στην καρδιά της κοινωνίας.
Μετά το χάλκινο μετάλλιο που κατέκτησε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Παρακολύμβησης στη Σιγκαπούρη, ο Τσαπατάκης ανέβασε ένα βίντεο. Δεν ήταν ένα τυπικό “ευχαριστώ” στους χορηγούς ή μια πανηγυρική ανάρτηση για τα social media. Ήταν μια μικρή εξομολόγηση, μια δήλωση που κρύβει μέσα της περισσότερη ουσία απ’ όση μπορούν να χωρέσουν τα περισσότερα δελτία ειδήσεων.
Γιατί ο ίδιος αναγκάστηκε να γίνει και ρεπόρτερ του εαυτού του: «Δεν υπάρχει κάποιο μέσο ενημέρωσης από την Ελλάδα», είπε. Και με αυτή τη φράση έβαλε τον καθρέφτη μπροστά σε όλους μας. Σε μια χώρα που τρέχει να σχολιάσει το παραμικρό γύρω από το ποδόσφαιρο, που αναπαράγει ατελείωτα τις δηλώσεις ενός προπονητή ή τις γκρίνιες για τη διαιτησία, οι θρίαμβοι των Παραολυμπιακών αθλητών περνούν συχνά αόρατοι. Όπως ακριβώς συμβαίνει και με τα προβλήματά τους στην καθημερινότητα.
Ο Αντώνης Τσαπατάκης δεν είναι απλώς ένας σπουδαίος αθλητής. Είναι κάποιος που έχει μετατρέψει το “όριο” σε αφετηρία. Στο βίντεο του εξηγεί: «Όταν οι άλλοι προσπαθούν να προσαρμοστούν και να βρουν το όριο, εγώ ξεκινάω από αυτό και πηγαίνω παραπέρα». Αυτή η πρόταση θα μπορούσε να είναι το πρώτο κεφάλαιο σε ένα βιβλίο ζωής που θα έπρεπε να διδάσκεται στα σχολεία.
Η πορεία του δείχνει στα παιδιά κάτι που κανένα θεωρητικό μάθημα ηθικής δεν μπορεί να μεταδώσει: ότι το εμπόδιο δεν είναι το τέλος, αλλά το σημείο εκκίνησης. Ότι η πίστη, η προσευχή, η εσωτερική δύναμη και η συλλογικότητα μπορούν να γίνουν οι πραγματικές «υπερδυνάμεις» ενός ανθρώπου.
Ο ίδιος μίλησε για τρεις άξονες:
Το όριο ως αφετηρία. Μια φιλοσοφία ζωής που ανατρέπει τη λογική του “δεν μπορώ”.
Την πίστη του στον Χριστό. Είτε κάποιος είναι θρησκευόμενος είτε όχι, η πίστη που περιγράφει ο Τσαπατάκης είναι πίστη στη δύναμη του πνεύματος, στην ικανότητα του ανθρώπου να βρίσκει στήριγμα πέρα από τον εαυτό του.
Τη συλλογικότητα. Η επιτυχία δεν είναι ποτέ ατομική, λέει. Είναι προϊόν οικογένειας, φίλων, προπονητών, χορηγών.
Η απουσία των media
Πόσες φορές ακούμε στις μέρες μας για συλλογικότητα με τέτοιο αυθεντικό τρόπο; Σε μια κοινωνία που προωθεί τον ατομισμό, το “κοίτα την πάρτη σου”, ο Τσαπατάκης αντιστρέφει το αφήγημα. Κι αυτό ακριβώς το αφήγημα πρέπει να φτάσει στα παιδιά.
Ωστόσο το πιο οδυνηρό κομμάτι του βίντεο δεν ήταν το συναίσθημα ή οι ευχαριστίες. Ήταν η διαπίστωση ότι δεν υπήρχε κανένα ελληνικό μέσο να καταγράψει τη στιγμή. Ένας αθλητής παγκόσμιας κλάσης αναγκάζεται να στηθεί μπροστά στην κάμερα του κινητού του για να μοιραστεί την επιτυχία του.
Αυτό το “κενό κάλυψης” λέει πολλά για τις προτεραιότητες της ελληνικής ενημέρωσης. Ζούμε σε μια χώρα όπου τα reality shows καταλαμβάνουν ώρες τηλεοπτικού χρόνου και οι παραολυμπιακοί πρωταθλητές εμφανίζονται, στην καλύτερη περίπτωση, με ένα σύντομο μονόστηλο. Αυτό δεν είναι απλώς αδικία. Είναι απώλεια. Γιατί χάνουμε την ευκαιρία να αναδείξουμε παραδείγματα που μπορούν πραγματικά να εμπνεύσουν.
Είναι υπερβολή να διδάσκεται στα σχολεία;
Η εκπαίδευση στην Ελλάδα εξακολουθεί να δίνει έμφαση στη στείρα αποστήθιση και λιγότερο στη διαμόρφωση χαρακτήρων. Μαθήματα όπως η ιστορία, η γλώσσα ή τα θρησκευτικά, συχνά μένουν εγκλωβισμένα σε ημερομηνίες, κανόνες και θεωρία. Λείπει το βίωμα, το ζωντανό παράδειγμα. Εδώ ακριβώς έρχεται η ιστορία του Τσαπατάκη. Δεν χρειάζεσαι πολύπλοκα βιβλία για να διδάξεις τι σημαίνει αντοχή, πειθαρχία, αξιοπρέπεια. Χρειάζεσαι ανθρώπους που τα ενσαρκώνουν. Αν κάθε σχολείο έπαιζε το βίντεο του, αν οι μαθητές συζητούσαν τι σημαίνει “η επιτυχία είναι συλλογική”, θα γινόταν μια αρχή.
Παιδιά που μεγαλώνουν με influencers και celebrities ως κύρια πρότυπα, χρειάζονται απεγνωσμένα τέτοιες αφηγήσεις. Χρειάζονται να δουν ότι το νόημα της ζωής δε βρίσκεται σε μία εφήμερη φήμη, αλλά στην υπέρβαση του εαυτού και τη δύναμη να σηκώνεις κι άλλους μαζί σου.
Η εκπαίδευση δεν είναι μόνο να μάθεις να λύνεις εξισώσεις ή να γράφεις σωστά μια έκθεση. Είναι και να μάθεις να στέκεσαι απέναντι στη ζωή με δύναμη και αξίες. Το μάθημα που δίνει ο Τσαπατάκης δεν κοστίζει τίποτα, δεν χρειάζεται καινούργια βιβλία, ούτε ακριβούς εξοπλισμούς. Χρειάζεται μόνο διάθεση να ακουστεί. Και ίσως εδώ είναι η μεγαλύτερη μας ήττα ως κοινωνία: ότι δεν βρίσκουμε χώρο να ακουστούν αυτοί οι άνθρωποι. Ότι προτιμούμε να γεμίζουμε τις μέρες μας με καβγάδες στα social media και φθηνή τηλεοπτική σκόνη.
Ο Αντώνης Τσαπατάκης χρειάζεται τα μέσα ενημέρωσης για να αποδείξει την αξία του. Δεν χρειάζεται την αναγνώριση για να συνεχίσει να νικάει. Όμως εμείς, ως κοινωνία, χρειαζόμαστε τον Τσαπατάκη. Χρειαζόμαστε τις ιστορίες του, τα λόγια του, τα παραδείγματά του.
Γιατί αν θέλουμε πραγματικά να χτίσουμε μια νέα γενιά που θα σταθεί όρθια απέναντι στις δυσκολίες, που θα ξέρει τι σημαίνει αγώνας και συλλογικότητα, τότε πρέπει να τους δείξουμε τέτοιους ανθρώπους. Προσωπικότητες που αποτελούν φωτεινοί φάροι και η φωνή τους οφείλει να ακούγεται δυνατά.
Παρακάτω το βίντεο και οι δηλώσεις:
“Είμαι ο Αντώνης Τσαπατάκης και αυτό είναι το χάλκινο μετάλλιο που μόλις κέρδισα στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Παρακολύμβησης στη Σιγκαπούρη. Κάνω αυτό το βίντεο γιατί δεν υπάρχει κάποιο μέσο ενημέρωσης από την Ελλάδα, όχι κυρίως για να καλύψω κάποια ματαιοδοξία μου, τα έχω καλύψει πολύ καιρό αυτά. Το κάνω κυρίως για τους μικρότερους αθλητές που έρχονται και θα έρθουν. Πρέπει οι διακρίσεις τους, όποια κι είναι αυτή, ν’ ακούγονται και να φέρνουν περισσότερο κόσμο κοντά στον αθλητισμό.
Θα προσποιηθώ, λοιπόν, ότι υπάρχει κάποιος φανταστικός δημοσιογράφος εδώ πέρα και με ρωτάει πού οφείλεται μετά από τόσα χρόνια πορείας, αυτή η επιτυχία. Η επιτυχία μου είναι ένα καθημερινό διακύβευμα, όχι μόνο σήμερα αλλά και κάθε μέρα, σε αυτόν τον καθημερινό αγώνα που βιώνουμε όλοι. Η επιτυχία μου, αυτή, η καθημερινή, είναι αποτέλεσμα τριών δυνάμεων που συναιρούνται. Η πρώτη, φυσικά το σημείο εκκίνησής μου, είναι το όριο. Όταν οι άλλοι προσπαθούν να προσαρμοστούν και να το βρουν αυτό, εγώ ξεκινάω απ’ αυτό και πηγαίνω παραπέρα. Δύο η προσευχή μου και η πίστη μου στον Χριστό. Τρία η συλλογικότητα. Η επιτυχία είναι συλλογική, ποτέ προσωπική. Η οικογένειά μου, οι φίλοι μου και οι χορηγοί που με στηρίζουν καταφέρνουμε να το πετύχουμε όλοι μαζί αυτό. Αφιερώνω αυτό το μετάλλιο στο αργυροπούλι μου”.
