Η εικόνα ίσως μοιάζει βγαλμένη από ταινία δυστοπίας: εκατομμύρια Ευρωπαίοι να σπεύδουν στα σούπερ μάρκετ για να γεμίσουν σακίδια με κονσέρβες, νερά και φακούς. Κι όμως, στις αρχές του 2025 η Ευρωπαϊκή Ένωση προχώρησε σε μια ασυνήθιστη, αλλά εξαιρετικά σοβαρή ανακοίνωση: κάθε πολίτης καλείται να είναι έτοιμος με ένα «κιτ επιβίωσης 72 ωρών», σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης που θα μπορούσε να προκληθεί από μια μεγάλη γεωπολιτική σύγκρουση ακόμη και από το σενάριο ενός Γ΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
Η επίτροπος της ΕΕ για την Ετοιμότητα και τη Διαχείριση Κρίσεων, Hadja Lahbib, προειδοποίησε ότι η αυξανόμενη ένταση στα ανατολικά σύνορα της Ευρώπης, σε συνδυασμό με τον φόβο μιας ρωσικής επίθεσης, καθιστούν απαραίτητο να υπάρξει στοιχειώδης προετοιμασία. «Δεν πρόκειται για κινδυνολογία, αλλά για υπευθυνότητα», τόνισε χαρακτηριστικά, καλώντας τους πολίτες να εξοπλιστούν με βασικά εργαλεία, όπως φακό, ελβετικό σουγιά και ραδιόφωνο με μπαταρίες.
Κάποιοι βέβαια αντιμετώπισαν την προτροπή με σκεπτικισμό ή και ειρωνεία, θεωρώντας ότι αφορά αποκλειστικά «doomsday preppers» που περιμένουν το τέλος του κόσμου. Όμως, η αλήθεια είναι ότι ένα οργανωμένο κιτ επιβίωσης μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο σε κάθε είδους κρίση, από φυσικές καταστροφές μέχρι μπλακ άουτ και αναγκαστική εκκένωση περιοχών.
Το νερό: η πρώτη ανάγκη
Σύμφωνα με τον χρυσό κανόνα της επιβίωσης, ο άνθρωπος δεν μπορεί να ζήσει πάνω από τρεις ημέρες χωρίς νερό. Έτσι, το κιτ των 72 ωρών πρέπει οπωσδήποτε να περιλαμβάνει τουλάχιστον τρία έως τέσσερα λίτρα ανά άτομο την ημέρα. Βέβαια, η μεταφορά τέτοιων ποσοτήτων είναι δύσκολη, γι’ αυτό και πολλοί ειδικοί προτείνουν να προστεθεί στο σακίδιο ένα φορητό φίλτρο νερού ή ταμπλέτες καθαρισμού.
Τρόφιμα με διάρκεια
Αν και το ανθρώπινο σώμα μπορεί να αντέξει εβδομάδες χωρίς φαγητό, η αδυναμία και τα πρώτα συμπτώματα ασιτίας εμφανίζονται πολύ νωρίτερα. Το κιτ πρέπει να περιλαμβάνει τρόφιμα που δεν χρειάζονται ψυγείο και αντέχουν στο χρόνο: κονσέρβες, έτοιμες σούπες, αποξηραμένα προϊόντα και, φυσικά, ενεργειακές μπάρες που προσφέρουν γρήγορη τόνωση. Μην ξεχάσετε το ανοιχτήρι κονσερβών – συχνά παραλείπεται, αλλά είναι κρίσιμο.
Η δύναμη της μπαταρίας
Στην εποχή της ψηφιακής εξάρτησης, το κινητό τηλέφωνο είναι το πιο σημαντικό εργαλείο επικοινωνίας, πλοήγησης και ενημέρωσης. Ένα power bank υψηλής χωρητικότητας, μαζί με τα απαραίτητα καλώδια, θεωρείται πλέον βασικό κομμάτι κάθε κιτ. Αρκετές κυβερνήσεις έχουν ήδη θεσπίσει συστήματα έγκαιρης ειδοποίησης μέσω κινητού, άρα η μπαταρία μπορεί να είναι κυριολεκτικά θέμα ζωής και θανάτου.
Το φαρμακείο πρώτων βοηθειών
Ένας μικρός, καλά οργανωμένος φαρμακευτικός εξοπλισμός μπορεί να κάνει τη διαφορά. Στο κιτ προτείνονται επίδεσμοι, γάζες, απολυμαντικά, βελόνα και κλωστή για ράμματα σε περίπτωση ανάγκης, αλλά και μια ισοθερμική κουβέρτα που προστατεύει από την υποθερμία. Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται για όσους λαμβάνουν καθημερινά φάρμακα: η ύπαρξη μιας εφεδρικής ποσότητας είναι απαραίτητη.
Μετρητά: το παλιό νόμισμα επιστρέφει
Σε ένα ενδεχόμενο κατάρρευσης της κοινωνικής λειτουργίας, τα μετρητά θα αποκτήσουν ξανά αξία. Μικρά χαρτονομίσματα και κέρματα μπορούν να διευκολύνουν συναλλαγές σε περιόδους χάους.
Ταξιδιωτικά έγγραφα και αντίγραφα
Η φυγή από μια εμπόλεμη ή επικίνδυνη ζώνη μπορεί να απαιτεί άμεση ταυτοποίηση. Γι’ αυτό και συστήνεται οι πολίτες να έχουν μαζί τους φωτοτυπίες ή ψηφιακά αντίγραφα διαβατηρίου, ταυτότητας και σημαντικών εγγράφων.
Τα «έξτρα» που σώζουν
Εκτός από τα απολύτως απαραίτητα, το κιτ πρέπει να περιλαμβάνει ζεστά ρούχα, υπνόσακους, κουβέρτες, αλλά και αντικείμενα ψυχαγωγίας χωρίς ρεύμα, όπως τράπουλα ή μικρά επιτραπέζια. Η ψυχολογική αντοχή είναι εξίσου σημαντική με τη σωματική. Για οικογένειες με μωρά ή κατοικίδια, χρειάζονται φυσικά και τα αντίστοιχα εφόδια. Τέλος, είδη υγιεινής (σαπούνι, μαντηλάκια, αντισηπτικό), μάσκες σκόνης, μονωτική ταινία και μια σφυρίχτρα για σήμα κινδύνου προσθέτουν ασφάλεια και πρακτικότητα.
Η πρωτοβουλία της ΕΕ μπορεί να φαίνεται υπερβολική, όμως δεν στοχεύει στην καλλιέργεια φόβου. Αντίθετα, αποτελεί μια υπενθύμιση ότι η προετοιμασία είναι η καλύτερη ασπίδα απέναντι στο άγνωστο. Στον σύγχρονο κόσμο, όπου οι κρίσεις μπορούν να ξεσπάσουν από τη μια στιγμή στην άλλη, η ύπαρξη ενός κιτ επιβίωσης δεν είναι ένδειξη υστερίας αλλά στοιχειώδης πράξη ευθύνης.
Σε τελική ανάλυση, όπως λένε οι ειδικοί: «Είναι καλύτερα να το έχεις και να μη χρειαστεί, παρά να το χρειαστείς και να μην το έχεις».
