Δεν ξέρω πώς ορίζει ο καθένας το ποδόσφαιρο. Είναι το θέαμα ενός μεγάλου ευρωπαϊκού ματς; Είναι ο ανταγωνισμός ενός ελληνικού ντέρμπι; Είναι ο ενθουσιασμός ενός Μουντιάλ ή ενός Euro; Είναι η μεγάλη κόντρα δυο ομάδων της ίδιας γειτονιάς; Φαντάζομαι πως είναι θέμα γούστου και προτίμησης – ο καθένας το αντιλαμβάνεται διαφορετικά και αυτό είναι ένα κομμάτι από τη μαγεία του ποδοσφαίρου κι ένας από τους λόγους που είναι τόσο δημοφιλές σε όλο τον πλανήτη. Μόνο που υπάρχουν όλες οι παραπάνω εκδοχές και υπάρχει κι ένας εντελώς διαφορετικός κόσμος: οι αγώνες ποδοσφαίρου στα τοπικά πρωταθλήματα – ειδικά σε αυτά της επαρχίας.
Δεν έχουν να κάνουν με το ποδόσφαιρο το ίδιο αυτά τα παιχνίδια. Ούτε είναι απλά θέμα «εκτόνωσης» ή «διασκέδαση» ή «θέαμα» ή κάποια παρόμοια φλωριά. Είναι κυρίως θέμα επιβολής, ανωτερότητας του τάδε έναντι του δείνα χωριού, το «ή θα κερδίσουμε ή θα χάσετε, δεν υπάρχει άλλο ενδεχόμενο», το «ήρθες στα μέρη μου να κάνεις τον μάγκα;», ακόμα κι αν «μάγκας» σημαίνει ότι ήρθες στα μέρη μου νομίζοντας ότι θα κερδίσεις.
Είναι μυθικές οι ιστορίες που συνοδεύουν διάφορα τέτοια παιχνίδια – κάποιοι είχαμε την τύχη να τα παρακολουθήσουμε από κοντά (και να παραμείνουμε ζωντανοί για να διηγηθούμε ιστορίες) και κάποιοι ακούσαμε μαρτυρίες τόσο «ζωντανές», που σχεδόν νιώσαμε την πέτρα να περνάει ξυστά από το κεφάλι μας και τα πόδια μας πόνεσαν από το τρέξιμο για να γλιτώσουμε το ξύλο. Διότι πέφτει πολύ ξύλο συνήθως: οι γηπεδούχοι με τους φιλοξενούμενους. Οι γηπεδούχοι με τους γηπεδούχους, διότι κάποιος έβρισε έναν παίκτη που έχασε το γκολ, ο οποίος τυγχάνει να είναι αδελφός αυτού που κάθεται δυο μέτρα πιο κει. Ξύλο θα παίξουν οι ποδοσφαιριστές μεταξύ τους στο γήπεδο, οι προπονητές και οι συνεργάτες τους με τους αντιπάλους, οι αναπληρωματικοί με όποιον βρουν εύκαιρο. Ξύλο ΦΥΣΙΚΑ θα φάει ο διαιτητής (αν δεν είναι αρκετά fit ώστε να γλιτώσει τρέχοντας), αν κάνει το λάθος να μην δώσει πέναλτι στο γηπεδούχο ή να δώσει κανένα πέναλτι στον φιλοξενούμενο ή να δώσει καμιά κόκκινη στο «δικό μας το παιδί», που «γλίστρησε λίγο, γι’ αυτό έσπασε και τα δυο πόδια του επιτιθέμενου, είναι λόγος τώρα αυτός να του δείξεις κόκκινη ρε αλήτη»;
«Και η Αστυνομία;», θα αναρωτηθεί κάποιος. Είναι κάπου εκεί γύρω – τριγύρω δυο τρεις ένστολοι, αλλά ούτε προλαβαίνουν να επιβάλουν την τάξη μέσα σε όλο το χαμό, ούτε έχουν καμία διάθεση να επέμβουν κατά συγχωριανών, συγγενών και φίλων, με τους οποίους θα πίνουν ούζα το απόγευμα στο ίδιο καφενείο. Περιορίζονται σε συστάσεις, σε «ήρεμα ρε παιδιά!», σε «εντάξει, λιποθύμησε, μην τον βαράς άλλο!» και «ελάτε να τον βάλουμε στην καρότσα να τον πάμε στο Κέντρο Υγείας». Και εδώ που τα λέμε, όταν 100 άτομα πλακώνονται με άλλους 100 ή 100 άτομα κυνηγάνε 5, τι να σου κάνει ο αστυνομικός; Να καλέσει τα ΕΚΑΜ ή να παραστήσει τον Κιάνου Ριβς στο «Τζον Γουίκ»;
Το πιο συναρπαστικό και συνάμα ανησυχητικό είναι το πώς γαλουχούνται οι νεότερες γενιές στην κουλτούρα του γηπεδικού ξύλου: διότι ο πατέρας θα πάρει μαζί το γιο και τα ανίψια και θα κοιτάξει να δώσει πρώτος το «καλό παράδειγμα». Και τα πιτσιρίκια, θα χωθούν πρώτα και καλύτερα στη φασαρία, θα πετάξουν πέτρα μέσα στο γενικό χαμό, θα ρίξουν καναδυό με το καδρόνι, θα φτύσουν, θα βρίσουν, θα νιώσουν ότι «ανήκουν» σε αυτό τον κόσμο, θα γυρίσουν περήφανα και γεμάτα καμάρι το απόγευμα στο σπίτι, περιμένοντας με άγρια χαρά την επόμενη φορά που θα πάνε σε αγώνα ποδοσφαίρου.
Σε αυτόν το χώρο, στο «τοπικό», επιτρέπονται όλα – και συνήθως γίνονται όλα. Εκεί, με το «ξερό γήπεδο», την καρότσα του αγροτικού σε ρόλο κερκίδας, τα ματωμένα κεφάλια που τα δένουν πρόχειρα με έναν επίδεσμο, τις κόρνες που χαλάνε τον κόσμο όταν μπαίνει γκολ, τα σκυλιά που γαβγίζουν στα περίχωρα του γηπέδου (καμιά φορά μπουκάρουν μέσα και παίρνουν στο κυνήγι κανένα παίκτη) και την κάπνα από τα σουβλάκια και τα λουκάνικα που ψήνονται από νωρίς. Στον θαυμαστό κόσμο του ποδοσφαίρου, όπως δεν μας τον φανέρωσε κανένα συνδρομητικό κανάλι και καμία τηλεοπτική μετάδοση με 8 κάμερες, αλλά μας τον αποκάλυψε ένα κουνημένο βίντεο από κινητό και οι μαρτυρίες αυτών που το έζησαν ή πρωταγωνίστησαν σε αυτό που ονομάζουν «Η Διασκέδαση της Κυριακής».
