Ούζο, άνθρωποι και γεύσεις: Ένα ταξίδι στο Πλωμάρι που θα μείνει

Γράφει η Δέσποινα Λάνου

Υπάρχουν ταξίδια που κουβαλούν μαζί τους αρώματα, γεύσεις και εικόνες που μένουν στο μυαλό πολύ μετά την επιστροφή. Ξέρεις ακόμη μέσα σου πριν ταξιδέψεις ότι αυτό το ταξίδι θα σε κάνει να δεις διαφορετικά κάποιες καταστάσεις. Όταν έλαβα, λοιπόν, την πρόσκληση για να ταξιδέψω στην πατρίδα του ούζου, τη Μυτιλήνη και συγκεκριμένα στο Πλωμάρι με αφορμή το Ούζο Πλωμαρίου, αμέσως ένιωσα ότι με περιμένει μία πολύ διαφορετική εμπειρία. Και ήταν πράγματι, διότι μπορεί το ούζο να μη λείπει ποτέ από τις συγκεντρώσεις της παρέας, όμως τώρα συνειδητοποίησα και τον λόγο: 

Είναι η αυθεντικότητά του που μας ενώνει. Και κάτι ακόμη…

Όσο και αν έχουμε ταυτίσει το ούζο με τις καλοκαιρινές αποδράσεις, τα τραπεζάκια δίπλα στη θάλασσα και τις αυλές με τα γιασεμιά, το ούζο είναι πρωτίστως το ποτό της παρέας. Ένα απόσταγμα που συντροφεύει τις κουβέντες, τις εξομολογήσεις, τα μεσημέρια που γίνονται απογεύματα, όποια κι αν είναι η εποχή. Στη Λέσβο, στο Πλωμάρι και σε όλη την Ελλάδα, το ούζο δεν έχει εποχικότητα. Χειμώνα-καλοκαίρι, στα παραδοσιακά καφενεία των νησιών και της στεριάς, οι παρέες μαζεύονται γύρω από ένα τραπέζι με μεζέδες και ένα καραφάκι ούζο. Το ποτήρι γεμίζει, οι γεύσεις αλλάζουν ανάλογα με την εποχή, αλλά το πνεύμα παραμένει ίδιο: Χαλαρή διάθεση, κουβέντα και αυθεντική ελληνική φιλοξενία. 

Και πώς αυτή η παρέα μας έχει γίνει το Ούζο Πλωμάρι μετρώντας πάνω από 130 χρόνια παρουσίας; Ποια είναι όλα αυτά τα συστατικά που το έχουν κάνει μέρος της εξόδου μας, αλλά και της μαγειρικής μας -γιατί ναι υπάρχουν άπειρες συνταγές που πραγματικά το ούζο τις απογειώνει. Πώς αυτή η ισορροπημένη και νόστιμη γεύση του, που διακρίνεται από τη μακρά επίγευσή του, είναι πάνω από έναν αιώνα επιλογή μας; 

Πήρα τις απαντήσεις στις απορίες που είχα από την εμπειρία του ταξιδιού.

Να σου πω εδώ κάτι πολύ σημαντικό: Στη Μυτιλήνη θα φας εξαιρετικό φαγητό, εμείς δοκιμάσαμε ανάμεσα στα άλλα το περίφημο Λαδοτύρι Μυτιλήνης, κολοκυθολούλουδα, σουγάνια -γεμιστά κρεμμύδια- σφουγγάτο κάτι σαν μία απολαυστική ομελέτα και ολόφρεσκα θαλασσινά της περιοχής. Φυσικά, ειδικό σημείο αναφοράς είναι η πράσινη φάβα. Θα βρεις ακόμη νόστιμες φασούλες, ντολμαδάκια γιαλαντζί και τέλεια γλυκά του κουταλιού.

Το σίγουρο είναι ότι θα φας πολύ και καλά.

Έτσι σε αυτό το πλαίσιο με τα τοπικά εδέσματα, είχα την ευκαιρία με το Ούζο Πλωμάρι να ζήσω από κοντά την ιστορία, τη γεύση και τον πολιτισμό της Λέσβου, εκεί που το ούζο δεν είναι απλώς ποτό, αλλά κομμάτι της καθημερινότητας και της καρδιάς των ανθρώπων. 

Φυσικά, αυτή η εμπειρία είχε τρεις προϋποθέσεις: Καλή παρέα, νόστιμο φαγητό και να βάζεις το ούζο στο ποτήρι σου σωστά. Ξεκινάμε:

Για να φτάσουμε στο όμορφο Πλωμάρι, στο αποστακτήριο του Ούζου Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου, που βρίσκεται σ’ έναν καταπράσινο ελαιώνα, στις παρυφές του Πλωμαρίου, χρειάστηκε περίπου μία ώρα οδήγησης από τη Μυτιλήνη. Εκεί αρχικά μας περιμένε μια «Ηλιαχτίδα» που πρόκειται για ένα ξύλινο καΐκι κατασκευής του 1972, που βρέθηκε στη σκάλα Λουτρών με σημαντικές φθορές. Η «Ηλιαχτίδα» ανακατασκευάστηκε και «υιοθετήθηκε» από την Ποτοποιία και εγκαταστάθηκε στον προαύλιο χώρο του αποσταγματοποιείου και έτσι μπορούν να τη θαυμάσουν όλοι όσοι επισκέπτονται το αποστακτήριο του Ούζου Πλωμαρίου.

Και όχι μόνο αυτό. Η «Ηλιαχτίδα» θα γεμίσει με χρώματα και αναμνήσεις, τις δικές μας αναμνήσεις, αφού ο καθένας από εμάς έγραψε ανώνυμα την αγαπημένη του καλοκαιρινή ανάμνηση κάτι που μπορούν να κάνουν και όλοι οι επισκέπτες και ο κόσμος στα social media του Πλωμαρίου, καθώς όλες αυτές οι εμπειρίες μαζί θα αποτελέσουν πηγή έμπνευσης, χρώματα, λέξεις και σχέδια που θα κοσμούν το σκαρί της.

Έτσι, λοιπόν, όπως το ούζο η ηλιαχτίδα ανήκει σε όλους μας.

Στη συνέχεια με χαμόγελα και λουκούμια μας υποδέχτηκαν οι άνθρωποι της εταιρείας και μας ξενάγησαν στο κτίριο, όπου είδαμε όλη τη διαδικασία παραγωγής από την αρχή μέχρι το τελικό προϊόν. Και πήγαμε πίσω στην ιστορία, στο πώς ξεκίνησαν όλα αυτά, δηλαδή από τον Ισίδωρο Αρβανίτη, έναν επίμονο και τελειομανή Πλωμαρίτη, που είχε όραμα να δημιουργήσει το πιο αρωματικό και γευστικό ούζο στον κόσμο.

Αποστάζοντας στις σωστές αναλογίες αρωματικούς σπόρους και βότανα της Λέσβου, μαζί με αρωματικά που αναζήτησε στην άλλη άκρη της γης, δημιούργησε το μοναδικό και περίφημο Ούζο Πλωμαρίου, που διατηρεί μέχρι και σήμερα αναλλοίωτη την ποιότητα και τη γεύση του. Μία γεύση που δένει με την παράδοση, με τον ήλιο της Ελλάδας, τη θάλασσα, ένα απόσταγμα καθαρό σαν το κύμα του Αιγαίου. Χάρη σ’ αυτήν την πολύτιμη ισορροπία γεύσης, κάτι που κατορθώνουν τα πιο εκλεκτά ποτά με ονομασία προέλευσης, το Ούζο Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου.

Μπήκαμε στον χώρο παραγωγής και είδαμε από κοντά όλα τα στάδια της παραγωγής από την αρχή μέχρι το τέλος. Και εκεί είναι που κατάλαβα ότι πέρα από τη συνταγή και την παράδοση, ότι σημαντικό είναι να υπάρχουν και όλες οι σύγχρονες προδιαγραφές που να εξασφαλίζουν ένα ποιοτικό αποτέλεσμα. Και άνθρωποι που εργάζονται για αυτό να αγαπάνε αυτό που κάνουν και να το κάνουν με μεράκι.

Εξάλλου, πρόκειται για μια ποτοποιία, που είναι 100% ελληνική και από το 1894 έως και σήμερα το Ούζο Πλωμαρίου «γεννιέται» από 100% απόσταξη η οποία πραγματοποιείται δύο φορές, παραδοσιακά σε μικρούς, χειροποίητους, χάλκινους άμβυκες που σφυρηλατούνται ακόμη και σήμερα από την ίδια οικογένεια χαλκουργών. Το Ούζο Πλωμαρίου μάλιστα αποτελεί Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη από την ΕΕ και αποκλειστικό πατενταρισμένο όνομα μάρκας κατηγορίας. Εξάλλου, οι τόσες διακρίσεις και τα βραβεία δεν είναι τυχαία. Διαχρονικά, από το 1930 μέχρι σήμερα, η Ποτοποιία έχει αποσπάσει περισσότερες από 40 βραβεύσεις σε διαγωνισμούς αποσταγμάτων, διεθνείς και τοπικές εκθέσεις: Το 2015 το αποστακτήριο άνοιξε τις πύλες του στο ευρύ κοινό, προσκαλώντας τους λάτρεις του ούζου να επισκεφτούν τις εγκαταστάσεις του και μέσα από τον καλαίσθητο χώρο του μουσείου «Ο Κόσμος του Ούζου».

Δεν είχε τύχει ποτέ μέχρι τώρα να συμμετάσχω σε γευσιγνωσία ούζου και ήταν μία καταπληκτική εμπειρία. Μετά την ολοκλήρωση της ξενάγησης στο αποστακτήριο, ξεκινήσαμε τη γευστική δοκιμή για να «ανακαλύψουμε» μερικά από εκείνα τα βότανα που κρύβει μέσα του το Ούζο Πλωμάρι: Μοσχοκάρυδο, Αστεροειδής Γλυκάνισο, Κανέλλα και Αλάτι Καλλονής Λέσβου.

Η συνταγή χωρίζεται σε δύο μέρη, που αφορούν τις δύο αποστάξεις. Το κάθε μέρος το γνωρίζει από μνήμης μόνο ένα άτομο της αποσταγματοποιίας. Η συνταγή του Ισίδωρου Αρβανίτη τηρείται ευλαβικά πάνω από έναν αιώνα στο Ούζο Πλωμαρίου, αφού χρησιμοποιούνται οι ίδιοι καρποί, τα ίδια βότανα και στις ίδιες αναλογίες που χρησιμοποιούνταν και το 1894.

Όμως, ένα ακόμη καταπληκτικό στοιχείο που έμαθα εδώ είναι ότι για όσους επιθυμούν ένα πιο στιβαρό απόσταγμα με την ποιότητα της γεύσης Πλωμαρίου, υπάρχει το Άδολο. Το Άδολο είναι η καρδιά της καρδιάς του Ούζου Πλωμαρίου, που και αυτό έχει τη δική του ιστορία. Ο Ισίδωρος Αρβανίτης, είχε τη δική του «καρδιά της καρδιάς» του αποστάγματος, το δικό του «αδόλωτο», που το έλεγε «άδολο». Το Άδολο είναι η τρίτη απόσταξη της «καρδιάς» του Ούζου Πλωμαρίου που αποστάζεται με υπομονή, για 13 ώρες, μέσα στον σφυρηλατημένοστο χέρι χάλκινο άμβυκα του 1911 και αποτελεί την «καρδιά της καρδιάς» του Ούζου Πλωμαρίου Ισιδώρου Αρβανίτου.

Πρόκειται για, ένα premium προϊόν απαλής έντασης με αρώματα γλυκάνισου, φινόκιο, κανέλας και χαμομηλιού που δημιουργούν τον ιδιαίτερό του χαρακτήρα. Έχει πιο λεμονάτα αρώματα και είναι πραγματικά απολαυστικό. Μετά τη γευσιγνωσία, το επέλεξα για το μεσημεριανό μου φαγητό και η ντελικάτη γεύση του με κέρδισε ακόμη περισσότερο. Το σκηνικό είχε ως εξής: Φαγητό σε ταβερνάκι στο Πλωμάρι, θάλασσα και μία αυθεντική άδολη καρδιά στο τραπέζι, το Άδολο. Και κάπως έτσι ολοκληρωνόταν το ταξίδι μας στην πατρίδα του ούζου.

Και μην ξεχνάς το σωστό σερβίρισμα του ούζου πάει με την εξής σειρά:

1. Βάζουμε ούζο Πλωμάρι

2. Βάζουμε νερό

3. Και τέλος προσθέτουμε τον πάγο.

Μάθε περισσότερα για τον κόσμο του Ούζου Πλωμαρίου

Δεν θα μπορούσα να κλείσω αυτό το άρθρο χωρίς να κάνω μία ξεχωριστή αναφορά στη Μυτιλήνη, ένα μέρος με διαφορετική νησιώτικη ομορφιά που πρέπει να της δώσεις κάποιος μία ευκαιρία και να την επισκεφτεί. Ένα ξεχωριστό νησί, με αρώματα, μοναδική αρχιτεκτονική, πετρόχτιστα αρχοντικά της, τους απάνεμους κόλπους και τις μικρές αυλές με τις μπουκαμβίλιες, ήταν το ιδανικό σκηνικό για αυτό το ταξίδι. Κάθε γωνιά της έχει τη δική της ιστορία και θέλει τον δικό της χρόνο για να τη ζήσεις και να τη μάθεις. Το ταξίδι του Ούζου Πλωμαρίου δεν ήταν μόνο γευστική εμπειρία, ήταν ένα μάθημα για το πώς το τοπικό προϊόν συνδέεται με την παράδοση, τον τόπο και τους ανθρώπους του. Και πώς ένα προϊον μπορεί να κλείσει μέσα του την ιστορία ενός τόπου. 

Αν βρεθείς στη Λέσβο, μην παραλείψεις να επισκεφθείς το αποστακτήριο, να δοκιμάσεις ούζο εκεί που φτιάχνεται και να αφεθείς στο χαλαρό, αυθεντικό κλίμα του νησιού.