Εκείνο το βράδυ πριν από 4 χρόνια ο Παύλος Φύσσας πάνω σε ένα κεντρικό δρόμο του Κερατσινίου έθεσε ένα όριο: μέχρι πού μπορεί να φτάσει το σκοτάδι. Εκείνο το βράδυ, το σκοτάδι έφτασε πολύ βαθιά. Με δυο σβέλτες μαχαιριές από έναν τύπο που ήρθε από το τίποτα και χάθηκε στο τίποτα βρήκε κατευθείαν στην καρδιά.
Θα ήταν πολύ βολικό να ισχυριζόμασταν ότι ο Φύσσας ήταν το όριο της κοινωνίας, να ισχυριζόμασταν ότι το σημείο στο όποιο στήλωσε τα πόδια είναι το σημείο όπου η κοινωνία σταματάει να ανέχεται το μίσος, τον φόβο, τους δολοφόνους, τους φασίστες.
Δεν είναι έτσι όμως.
Αρκεί να δεις ότι 4 χρόνια μετά οι ηθικοί και φυσικοί αυτουργοί κυκλοφορούν ατιμώρητοι, προστατευμένοι από ή/και εκμεταλλευόμενοι έναν νομικό πολιτισμό που «απλώς» αφήνει μια καίρια πολιτική δίκη να σέρνεται και να απαξιώνεται. Περισσότερο όμως από αυτό, ο ίδιος ο Φύσσας ποτέ δεν ένιωσε να εκπροσωπεί αυτή την απλοϊκή αφαίρεση που ονομάζουμε «κοινωνία». Και για αυτό ίσως μέχρι και σήμερα, η κοινωνία αυτή στέκεται με μια σχετική αμηχανία απέναντί του.
Έχουν περάσει 7 γεμάτα χρόνια από εκείνη την ημέρα που ο ΓΑΠ έβαζε στο Καστελόριζο τη σφραγίδα στη ληξιαρχική πράξη γέννησης της «μνημονιακής Ελλάδας» και μέχρι σήμερα μαζί με βεβαιότητες και προσχήματα που έχουν καταρρεύσει, έχουμε σκουπίσει από το έδαφος και τα τελευταία φύλλα συκής περί «ενότητας».
Δεν είμαστε όλοι το ίδιο και δεν θα είμαστε όλοι το ίδιο γιατί οι πράξεις κινητοποιούνται από διαφορετικά κίνητρα, εκπορεύονται από διαφορετικές αφετηρίες και αποσκοπούν σε διαφορετικούς στόχους.
Ο Φύσσας δεν στάθηκε όρθιος επειδή εκείνη την ώρα «εκπροσωπούσε» κάποιον ή κάποιους ή επειδή ένιωθε ότι λειτουργούσε ως σύμβολο για κάτι. Ο Φύσσας στάθηκε όρθιος επειδή επέλεξε πλευρά. Εκείνη την πλευρά αυτών που αδικούνται, αυτών που είναι πιο αδύναμοι, αυτών που βρίσκονται έξω από τα διαγράμματα της οικονομίας, αυτών που περισσεύουν –κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι.
Εκείνο το βράδυ ο Φύσσας αρνήθηκε να παραχωρήσει χώρο. Ο δημόσιος χώρος είναι πολύ περισσότερα από ένα σύμπλεγμα κτηρίων και δρόμων. Νοηματοδοτείται από όσα κάνουμε και λέμε εντός των ορίων του. Εμείς τον ορίζουμε με την ανά πάσα στιγμή παρουσία μας –η δική του παρουσία ήταν αντιφασιστική.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή (και φυσικά και μετά από εκείνη) ο φασισμός προέλαυνε. Αρχικά ανενόχλητους σε συμβολικούς μα ισχυρούς χώρους όπως αυτός των ΜΜΕ, τα οποία πολύ πρόθυμα με τον λόγο τους ξέπλεναν για χρόνια την ναζιστική οργάνωση. Στη συνέχεια, βρήκε πεδίο δράσης σε φυσικούς χώρους: με επιδρομές, επιθέσεις και προκλητικές επιδείξεις δύναμης και θράσους.
Ο άνδρας που στέκεται όρθιος, άοπλος, στη μέση του δρόμου, και, μπροστά στη θέα πέντε/δέκα/δεκαπέντε/ όσων επίδοξων δολοφόνων, αρνείται να κάνει βήμα πίσω. Λοιδορείται, απειλείται, χάνεται μέσα σε δεκά λεπτά. Μένει όρθιος.
Αυτό είναι το όριο για όλους μας.
