Με τη λέξη τσούρμο σήμερα εννοούμε ένα άτακτο μπουλούκι πλήθους με αμφίβολες, στην καλύτερη των περιπτώσεων, προθέσεις. Οι ρίζες του είναι λίγο διαφορετικές, αλλά καταλαβαίνουμε εύκολα γιατί πήρε κακόφημη χρήση.
Μπορεί ο ήχος της λέξης τσούρμο να μην είναι πολύ ελληνοπρεπής, αλλά έχει καταγωγή στην αρχαία Ελλάδα. Η ρίζα του είναι το κέλευσμα, δηλαδή η διαταγή την οποία έδινε ο κελευστής στο πλήρωμα των πολεμικών πλοίων μεταφέροντάς τη από τον κυβερνήτη. Ο Κελευστής μάλιστα έχει διασωθεί ως όρος και χρησιμοποιείται ως βαθμός στο Πολεμικό Ναυτικό και είναι αντίστοιχος του Λοχία.
Η λέξη πέρασε στη συνέχεια στα Λατινικά ως Celeusma και αρχικά σήμαινε το τραγούδι των κωπηλατών για να κρατούν ρυθμό. Στη συνέχεια κατέληξε να σημαίνει το ίδιο το κατώτερο πλήρωμα του καραβιού, αφού το τραγούδι τους ήταν το κυριότερο χαρακτηριστικό.
Η λέξη εξελίχθηκε στα ιταλικά ως ciurmo με την ίδια σημασία, δηλαδή του πληρώματος και μας επιστράφηκε μέσω της κοινής γλώσσας των ναυτικών της Μεσογείου. Την κακόφημη έννοια του απειλητικού πλήθους μάλλον την πήρε από τους αχαλίνωτους ναύτες που ξεχύνονταν στα λιμάνια για γλεντοκόπι κάθε φορά που έπιαναν λιμάνι.
