Το τι ακριβώς συμβαίνει στο μυαλό μας τις τελευταίες στιγμές της ζωής μας είναι ένα μεγάλο ιατρικό και φιλοσοφικό ερώτημα. Τόσο μεγάλο που μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις προεκτάσεις και τους προβληματισμούς που αφορούν τη ύπαρξη της ψυχής και της μετά θάνατο ζωής. Εκείνες οι στιγμές βρίσκονταν ανέκαθεν στις παρυφές του μεταφυσικού για την ιατρική επιστήμη. Η έλλειψη μαρτυρίας λόγω του θανάτου που ακολουθεί αμέσως μετά άφηνε μια γκρίζα περιοχή στην έρευνα με τις διάφορες θεωρίες να μονοπωλούν τους προβληματισμούς του ανθρώπου.
Η εικόνα που έχουμε ότι η πιο σημαντικές στιγμές της ζωής μας περνούν μπροστά από τα μάτια μας σαν ρετροσπεκτίβα είναι από τις πιο κυρίαρχες. Έχει αναπαραχθεί άπειρες φορές σε ταινίες και βιβλία και έχει συσχετιστεί με εμπειρίες που έχουν φέρει συνανθρώπους μας πολύ κοντά στον θάνατο, όπως μετά από ένα έμφραγμα ή κάποιο τροχαίο από το οποίο τελικά συνέρχονται. Η θεωρία αυτή μάλλον ισχύει αφού για πρώτη φορά ερευνητές έχουν αποδείξεις από κλινικές μελέτες που μελέτησαν εγκεφάλους λίγο πριν τον θάνατο.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Frontiers in Aging Neuroscience και σε αυτή συμμετείχαν νευρολόγοι και από όλο τον κόσμο. Το σημαντικότερο εύρημα σχετίζεται με την μνήμη και πώς αυτή ενεργοποιείται στις τελευταίες στιγμές της ζωής μας. Στο πείραμα συμμετείχε ένας ασθενής με ανίατη ασθένεια του οποίου τον εγκέφαλο σκάναραν στις τελευταίες στιγμές της ζωής του, αλλά και για ένα μικρό χρονικό διάστημα και μετά το τέλος.
Αυτό που παρατήρησαν είναι ότι ο εγκέφαλος στις τελευταίες στιγμές του παρουσίασε μια υπερδιέγερση αντίστοιχη με αυτή που παρουσιάζεται σε καταστάσεις συγκίνησης. Αυτό είναι κάτι που οδήγησε στην επιβεβαίωση της θεωρίας για την «ταινία» μιας και η συγκίνηση συνδέεται με τη μνήμη μέσω της αναπόλησης αξιομνημόνευτων στιγμών.
Η έρευνα πάνω στη λειτουργία του εγκεφάλου λίγο πριν από τον θάνατο είναι ακόμα σε αρκετά πρώιμο στάδιο, αλλά τα πρώτα χειροπιαστά δείγματα είναι πολύ ενθαρρυντικά. Όχι μόνο επειδή θα ξεκλειδωθούν μυστήρια που προβληματίζουν για αιώνες τον άνθρωπο, αλλά και γιατί αν μάθουμε περισσότερα για τις τελευταίες στιγμές του εγκεφάλου, θα μπορέσουμε κάποια στιγμή να μεταθέσουμε αυτές τις στιγμές στο μέλλον.
